“آژنگ نیوز”:دارالفنون تبریز اولین مدرسه به سبک جدید است.۱۹ سال پیش از پیروزی مشروطه‌طلبان در تبریز و به همت «میرزا حسن خان رشدیه»، در سال ۱۳۰۰ قمری مدرسه‌ای در یکی از مساجد محله ششگلان تبریز تاسیس شد. اولین مدرسه به سبک جدید که یک کلاس درس بیشتر نداشت. رشدیه با سفر به بیروت، مصر و استانبول با مدارس آنان آشنا شده بود.
همچنین ۲۵ سال پس از تاسیس دارالفنون تهران، زمانی که هنوز نام مدرسه با نفرت و بدنامی برده می‌شد، در اواخر ۱۲۹۳ قمری مدرسه دولتی به دستور ناصر‌الدین شاه در تبریز ولیعهد‌‌نشین و مقر مظفر‌الدین میرزا تاسیس شد.
۴ نفر از استادان دارالفنون تهران برای بر‌پایی مدرسه عالی تبریز انتخاب شدند تا علم طب و شیمی و علم توپخانه و علم پیاده نظام و زبان فرانسه و علوم ریاضی را در مدرسه دولتی دایر کنند. ریاست دارالفنون را میرزا جواد خان سرتیپ که رئیس تلگرافخانه هم بود برعهده گرفت و همان دروس دارالفنون تهران در اینجا نیز تدریس می‌شد.
به مدت ۱۸ سال، این مدرسه به نام مدرسه دولتی یا «دارالفنون» شناخته می‌شد و در این مدت به هیچ‌وجه تعطیلی نداشت و فارغ‌التحصیلان بسیاری از این مدرسه وارد خدمات لشکری و کشوری می‌شدند.
دارالفنون تبریز در سال ۱۳۱۱ قمری در کنار فعالیت‌های آموزشی موفق به انتشار نشریه‌ای با عنوان ورقه شد که می‌توان آن را نخستین نشریه دانشگاهی تبریز نامید. این نشریه به مدیریت «ایرج میرزا» شاعر معروف تبریزی که معاونت مدرسه را نیز برعهده داشت منتشر شد و حیات دارالفنون تبریز وارد مرحله جدیدی از پیشرفت و شکوفایی شد؛ چراکه از این طریق می‌توانست با افکار عمومی و جامعه ارتباط یابد.
در سال ۱۳۱۱ قمری و پس از فراز و فرود‌ها و یک وقفه کوتاه، به دنبال دیدار مظفر‌الدین میرزا مدرسه دوباره افتتاح شد و میرزا محمد ندیم‌باشی به دستور وی ریاست مدرسه را برعهده گرفت و تا سال ۱۳۱۴ قمری به فعالیت خود ادامه داد. این دوره از حیات دارالفنون پربار بود و به دلیل وجود «امیر نظام گروسی» پیشکار آذربایجان که سهم بسزایی در تداوم و استمرار بقای دارالفنون تبریز داشت، نام مدرسه «مبارکه مظفریه» نامیده شد.
چاپخانه موجود در دارالفنون مکانی بود که میرزا محمد ندیم‌باشی روزنامه ناصری و میرزا محمدحسین رشدیه که خود از مدرسان دارالفنون تبریز بود، کتاب درسی «وطن دیلی» را که در مدرسه‌های جدید به دانش‌آموزان دوره ابتدایی تدریس می‌شد به چاپ رساندند.
بعد‌ها به دلیل پاره‌ای از مسائل داخلی مدرسه فعالیت آن تحت‌الشعاع قرار گرفت و روزنامه ناصری خبر از پاشیدگی و اختلال مدرسه داد.
۱۱ سال پس از تعطیلی دارالفنون تبریز در صدر مشروطیت میرزا فرمانفرما والی آذربایجان تصمیم به گشایش آن می‌گیرد، اما متاسفانه با وجود تلاش‌های فراوان او و همفکرشان این تصمیم عملی نمی‌شود.
خیابان شهید مدنی تبریز بیش از ۱۰۰ سال است که عمارت دارالفنون تبریز را در خود جای داده است. اما شاید معدود افرادی از این حقیقت آگاهند که ساختمان فرسوده و قدیمی واقع در این خیابان در کنار بساط همیشه دایر کبابی‌ها و جگرکی‌ها همان دارالفنون پر قدمتی است که نخستین سنگ بنای فرهنگ این شهر را‌گذارده است. امروز نه از تابلوی سردر دارالفنون خبری هست و نه از شور و شوق فزاینده آن روز‌های مدرسه و نه از چاپخانه دارالفنون. تنها تابلوی زنگ زده بنیاد دانش‌آموز و یک تابلوی نازیبای دارالفنون که تازگی‌ها نصب شده است، بر آن خودنمایی می‌کند.
بر‌اساس اطلاعات موجود مساحت این ساختمان ۱۲۸ هزار‌مترمربع عنوان می‌شود و در سال‌های گذشته تنها به دست آموزش و پرورش استان تعمیرات جزئی در ساختمان صورت گرفته است. این روزها ساختمان دارالفنون تبریز متولی خاصی ندارد و پیگیری‌ها از نهادهای مختلف برای تبدیل این مکان به یک مرکز فرهنگی و تاریخی توسط دوستداران میراث فرهنگی تبریز نتیجه نداده است.
گروه تاریخ