“آژنگ نیوز”: گی دو موپاسان نویسنده مشهور فرانسوی با دیدن برج ۳۰۰ متری پاریس برای اولین بار اعلام کرد: «این یک ایده شیطانی ویک دیگ بخار با توهم ترسیم عظمت!»است. این «دیگ‌ساز»ی که او به آن اشاره می‌کرد، گوستاو ایفل بود، و کار شیطانی مورد اشاره نیزچیزی جز برجی که نام او را یدک می‌کشید، نبود. به دلیل بزرگی بسیار زیاد برج ایفل – در مقاسیه با بنای یادبود واشنگتن که یک ششم ایفل بود- سایر دستاوردهای ایفل تحت الشعاع این سازه قرار گرفت و پل های مهم ، پروژه های ساختمانی او و همچنین علاقه اش به هواشناسی و همچنین تبحرش در دانش آیرودینامیک؛به راحتی نادیده گرفته شد.
گوستاو ایفل در ۱۵ دسامبر ۱۸۳۲ در خانواده ای از استادان بافنده متولد شد و دوران کودکی خود را در دیژون، پایتخت آرام بورگوندی گذراند. ایفل در کودکی تحت تأثیر برادر مادرش قرار گرفت و در رشته شیمی در Ecole Centrale des Arts et Manufactures فارغ التحصیل شد وتخصص یافت .به این امید که روزی بتواند کارخانه سرکه عمویش را تصاحب کند. اما درگیری بر سر حقوق ارث، ایفل را مجبور کرد که مسیر جدیدی پیدا کند و با کمک اقوامش افکارش به سوی متالورژی معطوف شد.
در سال ۱۸۵۶ ایفل به اندازه کافی اعتماد به نفس داشت که مهارت های جدید خود را به پاریس ببرد، جایی که با چارلز نپو، مهندس ساخت و ساز راه آهن تماس گرفت و منشی خصوصی او شد. در سال ۱۸۵۸نپو مأمور ساخت پل بوردو شد که دو مسیر مهم راه آهن را به هم متصل می کرد. نپو اجرای پروژه را به ایفل سپرد. ایفل طراحی و نظارت بر ساخت و ساز را بر عهده داشت و کار او چنان همکارانش را تحت تاثیر قرار داد که به سرعت مجموعه ای از قراردادهای مرتبط با پل را برایش به دنبال داشت.
در سال ۱۸۶۶، ایفل وارد عالم تجارت شد و در انواع ساخت و سازهای فلزی تخصص یافت. دو قرارداد مهم او تا آن تاریخ هر دو در سال ۱۸۷۵ مورد مذاکره قرار گرفت:اولی ایستگاه قطار در پست در مجارستان و دومی ساخت پل بر روی رودخانه دورو در پرتغال بود. ایستگاه بوداپست منطقه عظیمی به وسعت سیزده هزار متر را در بر می گرفت و یکی از اولین نمونه های استفاده ترکیبی از فلز و سنگ تراشی است. پل دورو، معروف ترین پل آن منطقه به غیر از پل گارابیت، دارای رکوردی ۱۶۰ متری بود. با پیگیری ساخت برج ایفل، در نمایشگاه جهانی ۱۸۷۸؛ شرکت ایفل خود را به عنوان یکی از شرکت های بزرگ ساخت و ساز فلزی فرانسه نیز معرفی کرد.
شهرت روزافزون این مهندس، فردریک آگوست بارتولدی را تشویق کرد تا از ایفل برای ساخت چارچوب درونی شاهکار خود، مجسمه آزادی، استفاده کند. ایفل یک سازه فلزی طراحی کرد که از ۱۰۰ تن صفحه مسی در مقابل بادهای شدید خلیج نیویورک محافظت می کرد. اگرچه به نظر می رسد این مجسمه رکورد کارهای قبلی او راشکسته باشد.اما خود ایفل اصرار داشت که این مجسمه چیزی نیست جز یک پایه فلزی بزرگ که در ساخت آن برای مقاومت در برابر فشار باد دقیقا محاسبه شده است.
در سال ۱۸۸۶ دولت فرانسه مسابقه ای را برای طراحی برجی برگزار کرد که به عنوان جاذبه اصلی برای نمایشگاه جهانی پاریس در سال ۱۸۸۹عمل کند. طرح برنده ایفل یکی از ۷۰۰ طرح ارائه شده بود. برای ایجاد وبیان حس عظمت در مورد این هدف، ایفل در کنار طرح اولیه خود از تصاویر برج کلیسای جامع نوتردام، مجسمه آزادی، طاق پیروزی، سه ستون یکسان از میدان وندوم و یک ساختمان شش طبقه نیز بهره گرفت. از جنبه ای دیگر ، این برج نماد قرن صنعت و علم بود و منبع مفیدی برای هواشناسان و نقشه‌برداران هم به شمار می آمد.
ساخت چنین برجی با مجموعه ای از چالش های مهندسی منحصر به فرد خود روبرو شد. پس از گذشت ۱۵ متر، دیگر نمی‌توانستند از بالابر معمولی استفاده کنند، بنابراین جرثقیل‌های متحرک، داربست‌های هرمی، و آسانسورها باید خلاقانه به کار گرفته می شدند تا انسان‌ها و مواد را هرچه بالاتر ببرند. در ۳۱ مارس ۱۸۸۹، پرچم سه رنگ فرانسه بر بالای میله برقگیر برج بلند نصب شد.
اما در اوج شهرت، نام ایفل به رسوایی آلوده شد. شرکت ایفل انحصار ساخت ۱۰پل منحصر به فرد برای کانال پاناما با مبلغ سخاوتمندانه ۱۲۵ میلیون فرانک بدست آورد. اما هنگامی که در مورد این پروژه در پاناما مشکلاتی بوجود آمد، ایفل درگیر پیامدهای سیاسی ای شد که در پی آن رخ داد. اگرچه در پایان ایفل بی تقصیر شناخته شد، اما این ماجرا تاثیر خود را گذاشت. ایفل از فعالیت مهندسی کناره گرفت و توجه خود را بیشتربه هواشناسی و آیرودینامیک معطوف کرد .او در این دوران برخی از اولین تونل های باد را ساخت و آثار مقاومت باد بر سازه های فلزی را که علمی بسیار جدید بود، منتشر کرد.
مترجم:احسان محرابی
گروه تاریخ