“آژنگ نیوز”: کتاب آمار دارالخـلافــۀ تهـــران: اسنادی از تاریخ اجتماعی تهران در عصر قاجار منتشر شد.
▪️سالهای ۱۲۶۹، ۱۲۸۶و ۱۳۱۷هجری قمری
✍️ به کوشش: سیروس سعدوندیان و منصوره اتحادیه (نظاممافی)
▪️چاپ اول: ۱۴۰۳، نشر تاریخ ایران
▪️قطع وزیری، جلد شومیز، ۴۸۷ص
▪️قیمت: ۸۵۰٫۰۰۰ تومان
درباره کتاب:
اثر حاضر شامل سه احصائیه (آمارگیری) از تهران دورۀ قاجار است که دربرگیرندۀ آمارهایی از دورۀ ناصری تا مظفری (۱۳۲۰-۱۲۶۹ق) به شمار میرود.
نخستین آمار در سال ۱۲۶۹ق، از ابنیۀ تهران و با عنوان: «صورت عدد خانهها و سایر بناهای دارالخلافۀ باهره تهران، ۱۲۶۹ هجری قمری» توسط شخصی ناشناس نوشته شده است. آمار دوم توسط عبدالغفار نجمالملک، در سال ۱۲۸۶ق از جمعیت تهران با عنوان «جغرافیا در نفوس اهالی دارالخلافۀ ناصری، ۱۲۸۶ هجری قمری» تهیه شده است. آمار سوم مربوط به دورۀ مظفری است که توسط اخضرعلی شاه در سال ۱۳۱۷ق با عنوان: «تعیین و ثبت ابنیه، محاط خندق شهر دارالخلافه باهره، ۱۳۱۷ هجری قمری» گردآوری شده است.
این آمارها از سویی اطلاعات بسیار ارزندهای از تحول شهر تهران در روند ۵۰ سال به دست میدهند. از سویی دیگر از لحاظ اجتماعی، منابع بسیار غنی و پرباری به شمار میروند که ریشه و روندِ رشدِ شهر تهران را در گذشته برای ما روشن میکنند. بعضی از موضوعاتی را که در این آمارها میتوان یافت: شرایط مالکیت. نحوۀ سرمایهگذاری در خانه، دکان و همچنین نحوۀ اجاره و اجارهنشینی، انواع مشاغل، موقوفات، وضع بازار و تعداد دکانها، کاروانسراها، حمامهای عمومی و مدارس و وضع زنان، مهاجرت از ولایات، اقلیتها و غیره است.
گروه تاریخ