“آژنگ نیوز”: دو تعبیر اتحادیه و شاهنشاهی د رتاریخ ایران جایگاه ویژه ای دارد و صد البته این دو عبارت تفاوتهای آشکار با یکدیگر دارند.
در برخی متون بی ملاحظه امروزی از مادها به عنوان شاهنشاهی ماد یاد می کنند حال آنکه این تعبیر از ساختار ماد به کلی غلط می باشد .
توضیح اولیه آن است که تفاوت اتحادیه با شاهنشاهی در تفاوت بین امپراتوری ماد(اتحادیه ماد) با امپراتوری های هخامنشی،اشکانی و ساسانی(شاهنشاهی هخامنشی،شاهنشاهی اشکانی و شاهنشاهی ساسانی) است.
تاریخ ایران فرهنگی و تمدنی بنا به مقوله امپریالیسم ایرانی که عناصر مختلف فرهنگی و سیاسی را در برمی گیرد تاریخی در حدود ۳۰۰۰ سال است اما بایستی در نظر گرفت که این امپریالیسم به مرور از یک پراکندگی مطلق در فلات ایران و اطراف آن به شاهنشاهی در زمان هخامنشیان رسید که در این بین مادها با تشکیل اتحادیه ای از قبایل مختلف برای مقابله با آشور و همچنین داشتن شبکه منسجمی از بازرگانی و مبادلات فرهنگی مهم ترین نقش را در ایجاد پایه های امپراتوری ایرانی در کنار عیلام باستان ایفا کردند.(
آیا امپراتوری ماد واقعا وجود داشته است؟
یقینا الگوهای کنونی که ما از ((امپراتوری)) در ذهن داریم مستلزم نوعی حکومت مرکزی است،اگر نه پادشاه،حداقل یک دولت متحد مرکزی.
اما اگر به جای این دیدگاه در خصوص امپراتوری سعی کنیم که به امپراتوری به مثابه نوعی سیستم صدور اندیشه های فرهنگی،به منظور نفوذ در حوزه ای وسیع تر،نگاه کنیم_همانطور که در نمونه امروزی((امپراتوری آمریکا)) چنین دیدگاهی را قبول کرده ایم_آنوقت می توانیم نوعی((امپراتوری))مادی را بازسازی کنیم که هرگز به مدل سنتی سلطنت تغییر نمی یابد،بلکه سنت ائتلاف و اقتدار جمعی را حفظ می کند در عین حال که با جهان گسترده تر پیرامونش نیز ارتباط برقرار می کند.با این پیشفرض،سالن های ستوندار[ آپادانا ]در خارج از مرکز امپراتوری[اتحادیه ماد] ممکن است پروژه ساخت و ساز دیگر رهبران منطقه ای بوده که سعی در ایجاد اتحاد با اتحادیه ماد داشته اند که در آن زمان گسترده و قدرتمند بوده است.
مادها ما را با چالشی در مورد مدل های سنتی تاریخی مواجه می کنند.مادها اشکال جدیدی از حکومت بر اساس توافق و مذاکره ایجاد کردند،و به این ترتیب میراثشان در یکی از بزرگ ترین و قدرتمند ترین امپراتوری هایی که جهان تا به حال شناخته است به جا مانده است[شاهنشاهی هخامنشی].
آشوری ها آن ها را درک نکردند،یونانیان آن ها را در چهارچوبی که برای خودشان قابل فهم بود به تصویر کشیدند،و پژوهشگران امروزی تلاش کرده اند آن ها را در چهارچوب مدل های متعارف رهبری بگنجانند.صرفا با سعی در بسط حد و حدودها و انعطاف پذیر بودن،مانند خود مادها،می توانیم پدیده ماد را به درستی درک کنیم.
نویسنده:آرش دادخواه
گروه تاریخ