“آژنگ نیوز”:کشف شگف انگیز قلمنی ساسانی در غار هستیجان بیانگر این نکته مهم است که این منطقه مرکز نگهدای آثار بی نظیری از تاریخ باستانی ایران است. دکتر محمدرضا نعمتی رییس هیات کاوش غار هستیجان در سلسله نشست‌های تخصصی «میراث در خطر ایران» در پرتو اسناد نوشتاری و مدارک نویافته از غار هستیجان واقع در شهرستان دلیجان استان مرکزی توضیح داد : غار هستیجان گنجینه‌ای است که تابه‌حال آثار آن در هیچ محوطه‌ای به‌دست نیامده است. آثار و یافته‌های آن شاخص و بی‌نظیر بوده و اسناد و شواهد آن می‌تواند ایران را در دوره‌ای که از آن تحت عنوان «دو قرن سکوت» یاد شده، تا حدودی از حالت سکوت بیرون بیاورد.
آثار به دلیل شرایط خاک، سالم باقی مانده‌است. هر چند به‌دلیل دستبرد و غارت، بخشی از دست‌نوشته‌ها و چرم‌نوشته‌ها به خارج از کشور منتقل شده اما با کاوش‌های اخیر مشخص شد هنوز اثار قابل توجهی باقی مانده که می‌تواند تاریخ، جغرافیای تاریخی، وضعیت اجتماعی، سیاسی، صنعت چرم‌سازی و نساجی در دوره ساسانی و اوایل دوره اسلامی را مشخص کند. 🔸در این غار سیستم اداری منظمی وجود داشته که در آن آماده سازی پوست برای نگارش، ارسال ، دریافت، بایگانی و جابه‌جایی اسناد به‌صورت یکجا انجام می‌شده است. این غار در وهله نخست نیاز به حفاظت برای جلوگیری از غارت دوباره و قرار گرفتن در فهرست ثبت ملی برای حفاظت بیشتر دارد. پژوهش‌های دامنه‌داری با حضور کارشناسان سایر رشته‌های مرتبط و مورد نیاز باید انجام شود و حفاظت و مرمت پارچه‌ها و چرم‌نوشته‌ها در الویت قرار بگیرد. 🔸 تلاش برای بازگرداندن چرم‌نوشته و پارچه‌نوشته‌ها از سایر موزه‌ها و دانشگاه‌های اروپایی و آمریکایی هم باید در الویت قرار بگیرد. امکان تبدیل شدن این غار به یک سایتگردشگری پس از پایان کاوش‌ها و اقدامات حفاظتی و مرمتی و ایجاد یک موزه محلی در دلیجان وجود دارد.
غار سه طبقه است. طبقه نخست که ورودی‌های آن بسته است و امکان ورود ندارد. طبقه دوم که دارای ۵ دهلیز است.
حجم زیادی پارچه در کاوش‌ها به‌دست آمده و تعداد زیادی کیسه‌های کوچک بسته شده حاوی دانه‌های گیاهی، بقایای آستین لباس، قطعات پارچه‌های سه لایه که وسط آنها پشم به کار رفته بود و یک طرف آن کرم‌رنگ و طرف دیگر آبی رنگ شبیه کاپشن‌های امروزی است و تعدادی بافت پارچه‌هایی با موی بز.
تعداد زیادی طناب از جنس موی بز برای دسته‌های سبدهای حصیری، بیش از صد قطعه ابزارهای چوبی برای دوخت و دوز چرم و جمع کردن آن، در پوش‌های چرمی، بقایای کفش‌های چرمی، ۱۱ قطعه چرم‌نوشته، گِل مُهره‌ها، بقایای سبد چوبی و چرمی، نقش گاو کوهان‌دار بر روی گل مهره‌ها، دستبدی با مهره‌های رنگی و شیشه‌ای.
دواثر منحصر به فرد دیگر هم در این غار یافت شده که یکی پلمپ سربی و دیگری قلم نی هست که آثار جوهر بر روی آن است و هر دو آنها به دوره ساسانی باز می‌گردد.
پیش‌تر فکر می‌کردیم قدیمی‌ترین قلم نی متعلق به دوره صفوی است اما اکنون با این کشف متوجه شدیم که ساسانیان هم با قلمنی می‌نوشتند.
منبع:خانه شاعران ایران
گروه تاریخ