“آژنگ نیوز”:نشست «چیچست؛ از اسطوره تا تاریخ» در هفته گذشته در خصوص دریاچه ارومیه و بررسی این منطقه از ابعاد مختلف ،برگزار شد که گزارش خلاصه ای از این نشست را مطالعه میفرمایید:
سومین پنج‌شنبه خردسرای فردوسی در ۲۶ مردادماه ۱۴۰۲ همچنان همراه نشستی از جنس آگاهی و تلاش بود. نشستی که با دبیری مرسده اسلامی و همکاری آکادمی بامداد به سرانجام رسید و از جنبه‌های مختلف فرهنگی، اساطیری، سیاسی، اقتصادی، حقوقی به آن پرداخته شد.
مرسده اسلامی سخنان خود را با گزیده‌ای از کتیبۀ داریوش آغاز کرد و در ادامه افزود یکی از رازونیازهای داریوش این بوده «ما را از شر سه چیز در امان بدار! دروغ، دشمن و خشکسالی». یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌های مردم ایران بیم از خشکسالی بوده است. سپس وی به معرفی مهمانان نشست پرداخت.
اولین سخنران مراسم دکتر محمدحسین پاپلی‌یزدی بود که دربارۀ ابعاد مختلف فرهنگی آب سخن گفت. از قدیمی‌ترین شرکت عالم به نام «قنات» که مردم با اعتماد، اتحاد و انسجام اجتماعی در طول تاریخ آن را پابرجا نگه داشته‌اند و از روزگاران دور تا کنون در فراز و نشیب زمانه آن را حفظ کرده‌اند تا زمانی که دولت در امور آب برای اولین بار در سال ۱۳۰۹ دخالت اداری کرد و مالکیت را در تاریخ‌های نه‌چندان دور و متوالی مانند سال‌های ۱۳۱۳، ۱۳۱۸، ۱۳۴۷ و ۱۳۵۷ بر اساس تئوری‌های واردشده از غرب و دگرگونی‌های سیاسی و اجتماعی ایران از دوش مردم توانمند و اهل تفکر برداشتند.
دومین سخنران فاطمه جهان‌پور استاد مدعو دانشگاه فردوسی بود که «آب» را از منظر اساطیری بررسی کرد. و از بازتاب جایگاه چیچست در اوستا و متون پهلوی سخن گفت. اینکه دو دریاچۀ مقدس در فرهنگ اساطیری ما وجود دارد که بسیاری از اتفاقات مذهبی و ملی در پیرامون آن رخ داده است؛ هامون در سیستان و چیچست در آذربایجان. در ابتدا شرق ایران که خاستگاه سلسله‌های پیشدادی و کیانی است از منظر دینی و مذهبی و آیین زرتشتی و اتفاقات بسیار مهمی که که برای ایرانیان از قداست ویژه‌ای برخوردار است، ظهور و بروز می‌یابد اما چون همه امتیازات دین زرتشتی متعلق به شرق بوده و مغان مادی تلاش کردند که آن را به غرب منتقل کنند و سنت‌های شرقی و محوریت ایرانیت شرقی را به غربی سوق دهند.
سومین سخنران دکتر کامران داوری از اینکه چه شد که اورمیه این چنین شد، سخن گفت. وی در ابتدا از عواملی مانند کاهش ورودی بارش‌ها، تبخیر، تغییر اقلیم، دخالت انسان، توسعه کشاورزی، گرمایش زمین نام برد؛ اما مهم‌ترین عامل را تغییر رفتارهای انسانی و تأثیر عمیق آن بر هیدرولوژی دانست. داوری افزود تغییر اقلیم یک واقعیت است که باید شناخت، پذیرفت و در مقابله با آن راهکار داشت. ستاد احیای دریاچۀ اورمیه از افراد دانشگاه شریف هستند که دید پروژه‌ای دارند و این باعث شده است که زمان زیادی را از دست بدهیم. بودجه و جایگاه عملکرد مردم نیز در بعد اجتماعی و اقتصادی دخالت مستقیم در بروز این اتفاق ناگوار داشته است. تفویض و اختیار لازم به مقامات محلی و مشارکت جوامع محلی داده نشده و خلع انگیزه شده‌اند؛ اما با برنامه‌های راهبردی-مشارکتی می‌توان برنامه متفاوتی را پی‌ریزی کرد. هماق‌قدر که سیاست‌گذاری مهم است، برنامۀ اجرای سیاست مهم‌تر است.
سخنران بعدی دکتر محمد بخشی‌محبی بود که دربارۀ نوع مدیریت و نگاه به مسئلۀ اورمیه سخنرانی کرد و از نقش پررنگ و جدی دادستانی در رابطه با این موضوع سخن گفت که مردم باید آگاه باشند و مطالبه‌گری قانونی داشته باشند. وی افزود سازمان‌های مردم نهادی که در زمینه‌های مختلف منابع طبیعی، محیط زیست، بهداشت و… فعالیت می‌کنند، از طریف قانون این اختیار و اجازه را دارند که از وضعیت نابه‌سامان شکایت کنند و پیگیری شود. در مادۀ ۶۶ آیین دادرسی کیفری این امکان وجود دارد؛ اما این اتفاق نمی‌افتد زیرا سازمان مردم‌نهاد از طریق دولت به قوه قضاییه معرفی نشده است. با این حال پیگیری‌های مردمی در دادستانی انجام و دستور قضایی لازم ابلاغ می‌شد.
گروه گزارش