“آژنگ نیوز”:تشویق یا تنبیه کدام کاربردی تر است این یک سوال اساسی است. مردم را درفعالیتهای اجتماعی به دو صورت کلی میتوان به تحرک وانجام فعالیتهای درست اجتماعی برانگیخت.تشویق یا تنبیه.
زمانی که میخواهیم به مردم انگیزه بدهیم،سعی می‌کنیم با دادن پاداش‌هایی (پاداش مالی، ارتقاء، بازخورد مثبت و…) انتظار لذت را برانگیزیم،یا می کوشیم نسبت با تنبیه(تنزل رتبه، بازخورد منفی، جریمه و..) به آنها هشدار دهیم که کارها را انجام دهند.
اما چیزی که همیشه واضح نیست این است: از کدامیک باید استفاده کنیم ؟تشویق یا تنبیه؟ برای پاسخ به این سوال به دو نمونه از تحقیقات عملی که صورت گرفته اشاره میشود.
مطالعه هیولا
نمونه اول به مطالعه هیولا شهرت یافت.این مطالعه آزمایشی بود که برای شناخت تأثیرات تنبیه برترمیم لکنت زبان کودکان انجام شد.در سال ۱۹۳۹ میلادی، ۲۲ کودک از یک یتیم خانه،که تقریباً نیمی از آنها دچار لکنت بودند،به تیمی از روانشناسان دانشگاه آیووا به سرپرستی دکتر وندل جانسون سپرده شدند تا ببینند کدام یک از دو روش تشویق و یا تنبیه در بهبودصحبت کردن و لکنت زبان تاثیر دارد.به دو گروه،یکی از افراد مبتلا به لکنت و یکی از افراد که لکنت نداشتند،گفته شد که گفتارشان خوب است.به آنها دستور داده شد که برای غلبه بر هر مشکلی به سادگی تمرین کنند و از تلاش های آنها تقدیر شد. همچنین،دو گروه مشابه دیگر به دلیل فعالیتشان برای سخن گفتن خود مورد تنبیه قرار گرفتند و به آنها گفته شد که اصلاً صحبت نکنند،مگر اینکه کاملاً مطمئن باشند که می توانند به درستی بیان کنند.
نتیجه آزمایش چنین بود که :گفتار دو گروه اول بهبود یافت یا حداقل بدتر نشد،اما آنهایی که در گروه دوم بودند؛حتی آنهایی که قبلاً لکنت نداشتند، الگوهای گفتاری مشکل‌زا برایشان بوجود آمد یا دیگربه سادگی صحبت نکردند.
تشویق برای پزشکان
مطالعه ای دیگر در دهه شصت میلادی در یک بیمارستان ایالتی نیویورک انجام شد.هدف از این مطالعه افزایش دفعات شستن دست های کارکنان پزشکی بود.زیرا پاکسازی در محیط های پزشکی برای جلوگیری از گسترش بیماری بسیار مهم است.به کارکنان پزشکی بارها در مورد عواقب دست های غیر بهداشتی و بی اعتنایی به دستگاه های ژل ضدعفونی کننده هشدار داده شد. دوربین‌هایی هم برای نظارت بر دستگاه‌های ضدعفونی‌کننده دست در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان نصب شد.اما تنها ۱۰ درصد از کارکنان پزشکی دست‌های خود را قبل و بعد از ورود به اتاق بیمار ضدعفونی می‌کردند. این در حالی بود که حتی کارمندان می دانستند تصویرشان در حال ضبط است.
اما روش تشویقی چنین بود که یک برد الکترونیکی در راهروی واحد جراحی قرار داده شد.هربار که پزشکان دست‌هایشان را می‌شستند،تابلو پیام مثبتی (مانند «عمل خوب!») نشان می‌داد ونمره بهداشت آنها بالا می‌رفت.در حالت تشویقی،نرخ انطباق به شدت افزایش یافت و درعرض چهارهفته به تقریبا ۹۰ درصد رسید،نتیجه ای که در بخشهای دیگری در بیمارستان،نیزتکرار شد.
رابطه تشویق و عقل
چرا این روش به خوبی جواب داد؟ پاسخ یک درس کلی ارائه می دهد که فراتر از شستن دست است.
تاثیر شگفت انگیز بُرد الکترونیکی این بود که محققان به جای استفاده از تهدید شیوع بیماری(رویکرد رایج در این شرایط) استراتژی مثبتی را انتخاب کردند.هر بار که یکی از کارکنان دست های خود را می شست،بلافاصله بازخورد مثبت دریافت می کرد.بازخورد مثبت یک سیگنال پاداش را در مغز تحریک می کند،سپس عملی که باعث آن شده است را نیزتقویت می کند و احتمال تکرار آن را در آینده افزایش می دهد.این ممکن است عجیب به نظر برسد،اما این روند،به خوبی با آنچه در مورد مغز انسان می دانیم مطابقت دارد.به همین جهت،مطمئن باشیم سیاست تشویق قطعا بهتر از سیاست تنبیه در همه حوزهای اجتماعی، اقتصادی ،فرهنگی و… پاسخ میدهد!
گروه گزارش