“آژنگ نیوز”:دربررسی تاریخ گوجه فرنگی جهان ، متوجه می شویم اولین کسانی که گوجه فرنگی کاشتند مایاها و سایر قبایل آمریکای مرکزی بودند. اسپانیایی ها در سال ۱۵۲۰میلادی گوجه فرنگی را از مکزیک وارد کردند و سپس توسط استعمارگران انگلیسی آنها را به آمریکا بردند. با این حال ، مدتی طول کشید تا این میوه دوست داشتنی مورد استفاده عموم مردم دنیا قرار گیرد.
در اروپا ودر ابتدای زمان آگاهی مردم از اینکه گوجه فرنگی می تواند یک ماده غذایی باشد ،نام مستعار آن “سیب سمی” بود. زیرا تصور اشراف اروپایی آن بود که با خوردنش بیمار می شوند و یا پس از خوردن آنها می میرند . اما حقیقت ماجرا این بود که ثروتمندان اروپایی از ظروفی استفاده می کردند که دارای محتوای سرب زیادی بودند. از آنجا که گوجه فرنگی از نظر اسیدیته بسیار بالا است ، وقتی روی این ظروف مخصوص قرار می گرفت، با مواد سربی مخلوط شده ومنجر به مرگ بسیاری در اثر مسمومیت با سرب می گردید. در آن زمان هیچ کس این ارتباط را بین ظروف و سم ایجاد نکرد،فقط گوجه فرنگی به عنوان مقصر انتخاب شد.
گوجه فرنگی سمی است؟
در حدود سال ۱۸۸۰میلادی ، با اختراع پیتزا در ناپل ، محبوبیت گوجه فرنگی در اروپا گسترش یافت. همانطور که اندرو اف اسمیت در کتاب “گوجه فرنگی در آمریکا: تاریخ اولیه ، فرهنگ و پخت و پز” توضیح می دهد ، اما سوء تفاهم در مورد گوجه فرنگی در انگلیس و آمریکا داستان بیشتری وجود دارد. گوجه فرنگی فقط به دلیل مسمومیت(البته به دلیل ترکیب با سرب) مقصر شناخته نشد. این میوه قبل از رسیدن به سفره ها در آمریکای شمالی ، یک گونه گیاه یک خانواده گیاهان سمی با نام Solanaceae که حاوی سمومی به نام آلکالوئیدهای تروپان است ، طبقه بندی شده بود.
یکی از اولین اشارات شناخته شده اروپایی ها به این غذا توسط گیاه شناس ایتالیایی ، پیترو آندرا ماتیولی انجام شد ، وی ابتدا “سیب طلایی” را به عنوان یک میوه و از دسته ای از مواد غذایی شناخته بود.
اما تحقیقاتی که گوجه فرنگی واقعاً به عنوان یک خوردنی معرفی کرد ، مطابق بررسی های اسمیت بر روی تحقیقات جان هرارد در سال ۱۵۹۷ بود که بیشتر ازپژوهش بر روی کارهای کشاورزی مربوط به سال۱۵۵۳ حاصل شد. به گفته اسمیت ، بیشتر اطلاعاتی که توسط جرارد ارایه شده بود نادرست بودند. اسمیت از هرارد نقل می کند:
هرارد «کل گیاه» را داری عطر و بویی بد می دانستو آن رامیوه فاسدی قلمداد مکرد و مدعی بود که در حالی که برگ و ساقه گیاه گوجه فرنگی سمی است ، میوه آن آزار دهنده و سمی نیست.
نظر هرارد درباره گوجه فرنگی ، اگرچه مبتنی بر مغالطه بود ، اما بیش از ۲۰۰ سال در انگلیس و مستعمرات آمریکای شمالی بریتانیا حاکم بود.
مصرف تزیینی،به جای خوردن
در همین زمان همچنین اعتقاد بر این بود که گوجه فرنگی در کشورهای گرمتر مانند محل تولد میوه در Mesoamerica بهتر مصرف می شود. این گوجه فرنگی توسط آزتک ها در اوایل سال ۷۰۰ میلادی استفاده می شد و آن را “tomatl” نامیده بودند و تا دهه ۱۵۹۰ در انگلیس کشت نمی شد. در اوایل قرن شانزدهم ، تصور می شد که فاتحان اسپانیایی که از لشکرکشی ها در مکزیک و سایر مناطق Mesoamerica بازگشتند ، ابتدا بذرها را به جنوب اروپا وارد کردند. برخی از محققان آوردن بذرها را به کورتز در سال ۱۵۱۹ برای اهداف زینتی به اروپا نسیت می دهند. تا اواخر دهه ۱۸۰۰ در آب و هوای خنک تر ، گوجه فرنگی صرفاً برای مصارف تزئینی در باغها به جای خوردن استفاده می شد. اسمیت ادامه می دهد:
جان پارکینسون داروساز پادشاه جیمز اول و گیاه شناس مخصوص شاه چارلز اول ، تایید کرده که در حالی که گوجه فرنگی توسط مردم در کشورهای گرم خورده می شد تا “خنک شود و گرما و تشنگی معده های گرم را برطرف کنند” ، باغبانان انگلیسی آنها را فقط برای کنجکاوی و زیبایی میوه می کارند.
اما به تدریج ترس از گوجه فرنگی و سمی بودن آن فروکش کرد. با گسترش جوامع کشاورزی ، کشاورزان تحقیق در مورد استفاده از گوجه فرنگی را آغاز کردند و انواع مختلفی از آن را آزمایش کردند. به گفته اسمیت ، در دهه ۱۸۵۰ نام گوجه فرنگی چنان مورد توجه قرار گرفت که از آن برای فروش گیاهان دیگر در بازار استفاده می شد. جوزف کمبل ، که یک مخترع ومبتکر با سابقه بود ، درسال ۱۸۹۷ فهمید که گوجه فرنگی را به صورت تغلیظ شده و کنسرو شده به خوبی می توان حفظ کرد و این امر پیشرفتی در استفاده از گوجه فرنگی در غذاها بود.به دنبال آن تا سال ۱۸۲۲ ، صدها دستور تهیه گوجه فرنگی در نشریات و روزنامه های محلی ظاهر شد.
هم اکنون در تمام نقاط جهان
امروزه ، گوجه فرنگی در سراسر جهان در انواع بی شماری کشت ومصرف می شود. هم اینک انواع مختلفی از گوجه فرنگی وجود دارد و یکی از پرمصرف ترین سبزیجات در جهان است.
به عنوان نمونه از این خوردنی خوشمزه ،در حال حاضر گونه های: گل های میراث ، گوجه گیلاسی یا بانام اختصاری روما و نیز در رنگهای مختلف، گوجه فرنگی کشت می شود.،.امروزه بیش از یک و نیم میلیارد تن گوجه فرنگی سالانه به صورت تجاری تولید می شود. در سال ۲۰۰۹ ، ایالات متحده به تنهایی ۳.۳۲ میلیارد پوند گوجه فرنگی تازه تولید کرده است. اما به نظر می رسد هنوز برخی عقاید خرافی در مورد گوجه فرنگی ،وجود دارد و گوجه فرنگی جنبه مرگبارش را حفظ کرده است. در نمایش / کمدی موزیکال”حمله گوجه های قاتل”که در سال ۱۹۷۸ ساخته شد، گوجه فرنگی های غول پیکر کشوری را به وحشت می اندازند.
ترجمه احسان محرابی
گروه تاریخ