“آژنگ نیوز”:ارامنه ایرانی در سال ۱۳۴۹خورشیدی یک اقلیت مذهبی ۲۰۰ هزار نفری را تشکیل میدادند و دارای خلیفه گری بودند که امور مذهبی را بعهده داشت و هر چهار سال یکبار خلیفه انتخاب میشد .
انتخاب خلفای ارامنه
در ایران سه خلیفه انتخاب می شدند که در تهران و جلفای اصفهان و تبریز مقیم بودند. برای انتخاب خلیفه ارامنه ، هر سه هزار نفر از ارامنه از بین خود یک نفر را بعنوان نماینده انتخاب میکردندو به مجمع نمایندگان ارامنه اعزام میداشتند. در این مجامع که از نمایندگان ارامنه مقیم ایران تشکیل میشد هفت روحانی نیز حضور داشتند و در آخر دهه ۴۰ خورشیدی سومین باربود که مجمع ارامنه در تهران شخص ” دا.آرتاک مانوکیان “»“ را بسمت خلیفه گری تهران تعیین میکردند.
خلیفه ارامنه تهران در محل کلیسای ارامنه واقع در خیابان استالین(خیابان میرزا کوچک خان امروزین) سکنی داشت و بر طبق آداب و رسوم کسانی بمقام خلیفه گری انتخاب میشدند که از سن هفت سالگی به تعلیمات مذهبی گرویده باشند در ۱۳ سالگی به نوآموزان مذهبی ارامنه دروس علمی مذهبی تعلیم داده میشد و بالاخره در سن ۲۰ سالگی بعنوان کشیش برگزیده میشدند .سلسله مراتب کلیسائی را طی می کردند، و بمقامات بالاتر مذهبی صعود کنند نمیتوانستند تشکیل خانواده بدهند و به و بزبان دیگر ، کشیشی که ازدواج کرد ، هرگز بمقامات بالای کلیسا ارتقاء نخواهد یافت .
مقامات کلیسا باید از تعلقات دنیوی چشم بپوشند و فقط به هدایت مذهبی بپردازند بدین جهت معیشت خلفای ارامنه از طرف مجامع ارمنی تأمین میشد .
خلیفه ارامنه تهران که مدت دهسال بود(۳۹ تا ۴۹) در این سمت انجام خدمت مذهبی میکرد ۳۹ سال داشت و از سن ٢۴ سالگی سلسله مراتب کلیسائی را طی کرده و در سن ۲۹سالگی به سمت خلیفه ارامنه تهران برگزیده شد.
مانوکیان نفر اول سمت چپ
خلیفه ارامنه در خصوص تاریخ اقامت ارامنه در سرزمین ایران با اشاره به یک کتاب قدیمی که بزبان ارمنی نوشته شده بود گفت :
بفرمان حضرت مسیح در سال۶٣ میلادی تادئوس مقدس که یکی از حواریون حضرت مسیح بود » بطرف شرق میانه ایران آمد ، او اولین سفیری بود که ازطرف حضرت مسیح برای تبلیغ دین مسیح به شهر «ماکو» در سرزمین ایران قدم گذاشت ماکو در آن زمان بنام «آرتاز» خوانده میشد و حکومت این ولایت بدست شخص مقتدری بنام سانا دروک» بوده است.
روایت است که تادئوس مقدس بدون اطلاع «سانا دروک» شروع به تبلیغ دین مسیح میکند و دختر«سانا دروک» بنام « ساندوخت » تحت تاثیر تبلیغات تادئوس » مقدس بدین مسیح میگرود و چون «سانادروت از جریان خبردار میشود به ساندوخت » دستور میدهد که از آئین مسیح خارج شود و چون دختر حاضر به بازگشت از دین مسیح نمیشد.دستور قتل او و «تادئوس مقدس را صادر میکند و بدین ترتیب اولین بانوی مقدس ساندوخت و «تادئوس» مقدس بفرمان «سانا درون» شهید می شوند. جسد تادئوس مقدس حوالی ما کو آرتاز» بخاک سپرده میشود و مقبره کوچکی برای وی ساخته میشود که در قرن ۶ میلادی مقبره «تادئوس» بصورت کلیسائی در می آید که بعدا به نام قره کلیسا» خوانده میشود .
خلیفه ارامنه اضافه کرد: این روایت از طرف اوزب که دارای مقام خلیفه گری و روحانی مورخ بوده است نقل گردیده « اوزب» از سال ٢۴٣ میلادی تا ۲۶۵ مقام خلیفه گری را داشته و در نامه ایکه به خلیفه ارامنه در ماکو بنام مهروژان نوشت این روایت را نقل کرده است و این مدرکی است که ثابت میکند ارامنه از آن زمان در ایران بوده اند و خلیفه ارتاک مانوکیان یادآور شد بدین دلیل اولین مسیحیان ایران ارامنه بوده اند.
ارامنه ایران در دهه ۵۰بجز تیره کوچکی از ارامنه « کاتولیک»؛ ارتباطی با پاپ نداشتند.
کلیسا
در ایران تا سال ۱۳۵۰ خورشیدی حدود یکصد کلیسا ساخته شد؛ که قدیمی ترین آنها همان « قره کلیسا » بود و بعد از آن کلیسای سان استفانوس سابقه تاریخی ۱۱۰۰ – ساله داشت که در کنار رودارس – دره شام قرار گرفته است.
بزرگترین شهری که در ایران صاحب کلیساهای فراوان بود ه اصفهان است. در اصفهان ۱۳ کلیسا وجود دارد که قدیمی ترین و مهمترین این کلیساها کلیسای معروف وانک است که برای بازدید از این کلیسای عده زیادی از سیاحان داخلی و خارجی در تمام ایام سال به کلیسای مزبور مراجعه میکنند.
اولین کلیسای تهران
اولین کلیسائی که در تهران ساخته شده بنام کلیسای «تادئوس» و «بارتلموس» دو تن از حواریون حضرت مسیح میباشد که در حومه شهرری قرار گرفته و بقرار اطلاع با تحقیقاتی که بعمل آمده است این کلیسا در زمان شاه عباس کبیر ساخته شده است و با تفحصات کارشناسان در اواخر دهه ۴۰ خورشیدی احتمال میدهند که زیر گچ بری های فعلی این کلیسا نقاشی هایی ، مشابه نقاشی های کلیسای وانک قرار گرفته باشد و بهمین مناسبت چند نفر از محققین انجام این تحقیق را بعهده گرفته اند که در صورت ثبوت قدمت این کلیسا به ۲۰۰ سال میرسد.
گروه تاریخ