“آژنگ نیوز”:بیست و یکم بهمن سالروز درگذشت عباس اقبال است.عباس اقبال یکی از برجسته‌ترین روشندلان و دانشمندان ایران میان سال‌های ۱۲۹۵ تا ۱۳۳۴ بود. نام او در بیشتر مجله‌های ادبی و نشریه‌های پژوهشی آن روزگاران دیده می‌شود. او پرکار بود و از گوشه‌های روشن هر یک از نوشته‌های او برمی‌آید که نسبت به فرهنگ و تمدن والای ایران دلسوز بود. آنچه می‌نوشت چون به زبانی فصیح و استوار بود، خواندنی بود. در هر مبحثی که درمی‌شد چون پژوهش خود را به ژرفی انجام می‌داد، نوشته‌اش ماندنی و آموختنی بود.
اقبال در دو رشتۀ تحقیقات تاریخی و تتبعات ادبی از پیشگامان بود و در تصحیح و نشر متون از داناترین و دلبسته‌ترین کسان. کارنامۀ خدمات علمی او درخشان است و کارهای ماندگار از او بسیار.
اقبال در زمینۀ مجله‌نویسی با انتشار یادگار که پنج سال دوام یافت (۱۳۲۳-۱۳۲۸) یکی از بهترین مجله‌های تحقیقی و تاریخی را به روش دانشگاهی و عالمانه منتشر کرد. مجله‌ای که هیچ‌گاه از بلندای مرجع بودن فرونخواهد افتاد.
اقبال در هر یک از شماره‌های یادگار مطلبی فرهنگی را که مرتبط با «مسائل روز» و از جمله ابتلائات فکری روشن‌بینان و از زمرۀ مشکلاتی بود که مملکت از حیث امور معارفی بدان مواجه بود، مطرح می‌کرد و سرمقاله‌ای متین و بی‌غرضانه در آن موضوع می‌نوشت و آنچه را درست می‌دانست برمی‌گفت.
اقبال مرد سیاسی نبود و از ورود در این وادی بی‌تظاهر پرهیز قلبی داشت. دو یا سه بار که به او پیشنهاد تصدی وزارت فرهنگ شده بود، از پذیرفتن آن مقام عذر خواسته بود. اما هر زمان که پای سیاست فرهنگی ایران در میان بود و ضرورت پیش می‌آمد از گفتن و نوشتن مصالح عمومی نمی‌هراسید و تن نمی‌زد. به یاد دارم در پیشامد فاجعۀ خطرناک آذربایجان مقاله‌ای دلیرانه در روزنامۀ اطلاعات نوشت و ملت ایران را متوجه خطراتی کرد که از اقدامات پیشه‌وری و همکارانش برای وحدت ملّی و زبان فارسی پیش‌آمدنی بود.
منبع :سوگنامۀ ناموران فرهنگی و ادبی (۱۳۰۴-۱۳۸۹)، ایرج افشار، زیر نظر بهرام، کوشیار و آرش افشار، به کوشش محمود نیکویه، تهران: انتشارات دکتر محمود افشار.
گروه تاریخ