“آژنگ نیوز”: ارتش نادر شاه یکی از مهمترین ارکان تسلط حکومت یک نفره افشاریه در ایران بود.نگاهی به ابعاد و هزینه های این ارتش ابعاد فعالیتهای نظامی نادر شاه را روشن تر میکند.در این صفحه هزینه و تعداد نفرات ارتش نادر شاه به تفکیک قومی مورد بررسی قرار گرفته است.
به روایت مولف عالم آرای نادری در سال ۱۱۵۵ هجری قمری که نادر از ارتش بزرگ خود سان دید (سه سال پس از فتح دهلی) قشون او سربازانی از این مناطق داشت:
از شهرها و روستاهای خراسان ۶۵،۰۰۰ نفر
از عراق عجم، اصفهان، قم، کاشان، فراهان، یزد، کرمان و الوار بختیاری ۴۵،۰۰۰ نفر
از فارس و مناطقی مانند طایفه فیلی و قشقایی و لار، بنادر، شوشتر، هویزه و غیره ۵۰،۰۰۰ نفر
از آذربایجان شامل تبریز، مراغه، ارومیه و مناطق ساوجبلاغ و مناطق شمال ارس شامل قراداغ و گنجه و ایروان و طوایف ارامنه و تفلیس و داغستان و شیروان حدود ۶۰،۰۰۰ نفر
از همدان و کرمانشاه و طوایف لک و کُرد ۲۵،۰۰۰ نفر
از ماوراالنهر و خوارزم و دشت قبچاق ۶۰،۰۰۰ نفر
از طوایف بلوچ و هندوستان و افغانها ۷۰،۰۰۰ نفر
بخش دیگری از ارتش نیز به طوایف کوچکتر اختصاص داشت.
بموجب صورتیکه توسط (میرزا بدیع‌الزمان و میرزا هاشم) لشکرنویسان در پایان این رژه به نادرشاه تسلیم شد ۳۷۵،۰۰۰ نفر در رکاب پادشاه شمشیرمی‌زده‌اند که با التفات به ساخلوداران و مرزبانان وی در مناطق فتح شده، بی‌شک بیش از ۵۰۰.۰۰۰ هزار نفر جمع ارتش بزرگ ایران بوده است.
هانوی تاجر و مستشرق معروف معاصر نادر که در ایران میبود، هزینه و دستمزد سالانه این ارتش را به دو میلیون تومان آنزمان (معادل ۵ میلیون لیره استرلینگ) برآورد کرده است که بطور سرشکن از ایالات و ولایات ایران تامین می‌شده است.
مقدار گزاف این هزینه از آنجا مشخص می‌گردد که در نظر بگیریم، ناصرالدین شاه مبلغ ۱۵ هزار لیره بابت دادن امتیاز تنباکو گرفت و نیز حداکثر درآمد شرکت نفت ایران و انگلیس در زمان حکومت رضاشاه، مبلغ سه میلیون و سیصدهزار لیره انگلستان در سال ۱۹۳۸ بوده است. که باتوجه به تمدید زمان و تغییر بندهای قرارداد رضاشاه با انگلستان (گس گلشائیان) سهم ایران ۲۱درصد بوده و دقیقا مبلغ ۶۶۰ هزار لیره استرلینگ میگرفت. یعنی هزینه ارتش نیم میلیونی نادرشاه، بیش از هفت برابر روزهای اوج درآمد نفتی رضاشاه بوده است.
گروه تاریخ