“آژنگ نیوز”:بندر سیراف در دوره باستان تاسیس شده است.این بندر در جنوب شرق شهرستان کنگان در فاصله ۲۴۰ کیلومتری بندر بوشهر قرار دارد یاقوت حموی از جغرافی نویسان قدیم که خود شهر سیراف را دیده دربارهٔ وجه تسمیه و قدمت این بندر مینویسد
فارسیان در کتابشان موسوم به اوستا که کتابی به گونه انجیل و تورات است آورده اند که کیکاووس خواست به آسمان صعود کند و چون با تخت و بر بال مرغان بسته اش صعود نمود و از چشم مردمان پنهان شد خداوند باد را فرمود که او را فرو اندازد؛ پس فرو افتاد و گفت به من آب و شیر دهید و او را شیر و آب ،نوشانیدند از آن جهت است که نام شهری که کیکاووس در آن فرود آمده شیرآب شد و صورت سیراف در آمد و شهری در کوره اردشیر خوره از شهرهای پارس است و بازرگانان آن را «شیلاو» گویند.
مقدسی که کتاب خود را در نیمه دوم قرن چهارم هجری نوشته معتقد است که پس از نمرود سیراف پسر فارس کوره اردشیر خوره را آباد کرد.یک سکه مسی کوچک مکشوفه در سیراف با خط پهلوی دوره ساسانی، عنوان «شیراف» یا «شیلاو» را بر خود دارد عده ای نام این بندر باستانی را مأخوذ از نام درۀ شمالی آن یعنی «شیلاو» می دانند. بی تردید این بندر مهم در دوره ،باستان محل داد و ستد کالاهای جهانی بوده و بازرگانان در مسیر این بندر به مناطقی چون اندونزی شرق آفریقا و بندر کانتون در چین سفرهای دریایی داشتند.
برخی از مورخان اعتقاد دارند که سیراف در دوره ساسانی گسترش یافته و اوج درخشش این بندر در زمان پادشاهی اردشیر بابکان و شاهپور دوم ساسانی بوده است مطالعات لویی واندر برگ در سال ۱۳۳۸ خورشیدی و کشف راه سنگ فرش بندر سیراف به فیروزآباد فارس و کاروانسرای دوره ساسانی با حفاریهای علمی باستان شناسی دکتر وایت هاوس ، کشف آثار دژ ساسانی و آثار دیگر تأیید کننده این مدعا است.
در شاهنامه فردوسی از بندر سیراف یاد شده‌است، وستای یزدان‌پرست پهلوان دوره هرمزد پسر انوشیروان را از این شهر می‌داند. زمانی که خسرو پرویز از دست و هرمزد پسر انوشیروان فرار میکند گروهی از بزرگان به یاری خسرو پرویز می‌شتابند و او را شاه ایران می‌خوانند. که وستای از شهر سیراف از این جمله بود.
ز سیراف وستای یزدان‌پرست
ز عمان چو خنجست چون پیل
مستز کرمان چو بیورد گردِ
سوارز چون سام
یکایک به خسرو نهادند روی
سپاه و سپهبد همه شاه‌جوی
همی‌گفت هرکس که ای پور شاه
تو را زیبد این تاج و تخت وکلاه
بندر سیراف در دوره آل بویه
در زمان آل بویه، بندر سیراف رونق فراوان یافت.در روزگار دیلیمان سیراف معتبرترین بندر تجاری ایران بود. در اوایل قرن چهارم هجری با ایجاد آرامش نسبی و تأمین امنیت ، زمینه برای بازرگانی و تجارت دریایی سیراف فراهم شد و بازرگانان و تجار به دلیل ناامنی سیاسی در بنادری چون ابله توجه خود را به بندر سیراف معطوف کردند. در این دوره به دلیل رویکرد عضدالدوله دیلمی به تجارت دریایی فعالیتهای بازرگانی در بنادر فارس و به ویژه سیراف رونق فراوانی یافت
مسعودی کتاب مروج الذهب و معادن الجوهر را در حدود سال ۳۲۰ هجری، یعنی آغاز به کار دودمان آل بویه نوشته و شخصاً به سیراف رفته و با کشتی های سیرافی به نقاط دیگر عالم مسافرت کرده است، ذکر می کند که کشتی های مسلمانان سیراف و عمانی به چین رفت و آمد می کردند؛ این کشتی ها از بصره به سیراف و عمان و شهر خانفو (کانتون) در چین در رفت و آمد بودند.اصطخری صاحب حدود العالم ، ابن بلخی و ابن حوقل از عظمت اعتبار و آبادانی و رونق تجارت سیراف یاد کرده و سیراف را بزرگ ترین بندر نجاری فارس معرفی کرده اند.
عظمت و رونق سیراف بستگی مستقیم به تجارت دریایی آن داشت. اصطخری می نویسد:
مردمان سیراف را از بازرگانی و دریانوردی روزی تمام هست اهل سیراف و سواحل دریا گذار باشند شنودم کی مردی از سیراف به بازرگانی دریا شد و چهل سال در کشتی بماند به خشکی نیامد و چون به کنار دریا رسیدی به شهرها دلش نخواستی که از دریا برون آید.
منابع قرون اولیه اسلامی به مهارت و آشنایی دریانوردان سیرافی با فنون دریانوردی و جسارت آنان در پیمودن دریاها و اقیانوس ها اشارت فراوان کرده اند. کتاب عجایب الهند اثر با ارزش ناخدا بزرگ بن شهریار نه تنها اهمیت و اقتدار کشتیرانی ایرانیان مسلمان را طی سالهای آغازین اسلامی در اقیانوس هند نشان میدهد بلکه برجستگی دریانوردان سیراف را در میان دیگران آشکار می سازد. اسامی ایرانی ناخدایان بزرگ سیرافی در منابع تاریخی یافت می شود و شهرت و اعتبار آنان در آن روزگار موجب شده است که نام این ناخدایان و ملوانان بزرگ در تاریخ بماند.
بزرگ بن شهریار رامهرمزی که خود بسیاری از این دریانوردان سیرافی را ستوده، نام برخی از این ناخدایان بزرگ را در کتاب خود آورده است که عبارت اند از:
ابو الحسن علی بن شاذان سیرافی، ابوالحسن محمد بن احمد بن محمد سیرافی، ابوالعباس سیرافی احمد بن علی بن منیر سیرافی، ابو عبدالله سیرافی، محمد بن بابشاد سیرافی، دارا برزین سیرافی، محمد بن مسلم سیرافی، ابویوسف بن مسلم سیرافی، یونس بن مهران سیرافی، ابوزهر برختی سیرافی.
مسعودی مورخ بزرگ اسلامی که اندکی پیش از بزرگ ابن شهریار زندگی می کرد در کتاب مروج الذهب و معادن الجوهر اسامی تعداد دیگری از ناخدایان بزرگ سیرافی را ذکر میکند که در سفرهای دریایی با آنان آشنا شده بود.سلیمان سیرافی نخستین جهانگرد مسلمانی بود که به چین سفر کرد.سلیمان پس از این سفر خاطرات و مشاهدات خود را به زبان عربی نوشته است.اطلاعاتی که سلیمان تاجر در سلسله التواریخ آن روزگار می دهد بیشتر مربوط به کشور چین و اطراف هند در آن روزگار است.
با توجه به اینکه مارکوپولو ، سیاح مشهور قرون وسطی عصر میانه در فاصله سالهای(۱۲۷۱ – ۱۲۹۵ م / ۶۷۰ – ۶۹۵ هـ .ق) یعنی حدود ۴۰۰ سال پس از سلیمان سیرافی به چین سفر کرده و مشاهدات خود را در سفرنامه اش نوشته است و سلیمان که عده ای او را نخستین جهانگردی می دانند که به چین سفر کرده هنوز هم این سیاح مسلمان ناشناس مانده در حالی که مارکوپولو بسیار معروف است.
گروه تاریخ