“آژنگ نیوز”:تصویری از یک مهمانی در کارخانه نساجی وطن در سال ۱۳۲۴ خورشیدی با حضور جمع کثیری از کارکنان این کارخانه قدیمی در بخش زیر دیده می شود.کارخانه وطن اولین کارخانه ریسندگی اصفهان، در سال ۱۳۰۴ به دست دو نفر از بازرگانان اصفهان به نام فصل‌الله دهش و محمدحسین کازرونی تأسیس شد.

مهمانی کارخانه نساجی وطن ۱۳۲۴ - پایگاه اطلاع رسانی آژنگ

محمدجعفر کازرونی در سال ۱۲۸۰در اصفهان به دنیا آمد، از کودکی با کار در مغازه پدرش وارد عرصه تجارت شد. وی در زمان بهره برداری از کارخانه وطن ۲۴ سال داشت.

مدیریت کارخانه را در سالهای ۱۳۰۲-۱۳۱۱ در کنار پدرش آغاز کرد. پس از مرگ پدرش، او از ثروت خانوادگی و اعتبار خانوادگی (همسرش از نوادگان ظل السلطان بود) استفاده کرد تا تجربه و ارتباط با گروه های اجتماعی تأثیرگذار را فراهم کند که بستر توسعه تجارت او را فراهم کردند. اولاد حاجکاکا در سال ۱۳۱۴ موفق به ثبت دومین کارخانه نساجی خود در اصفهان به شماره ۶۳ با سرمایه حدود سه میلیون و ۵۳ هزار ریال در سال شدند. او با این ثروت دو هتل مجلل در ایران و تعدادی اقامتگاه وخانه مجلل در ایران ساخت.

رئیس هیئت مدیره، محمد کازرونی و اعضای آن محمدجعفر، زین العابدین امین، سید عبدالرحیم محمودیه و حاج محمد کریم سمسار بودند که تولید سالانه آن هفت میلیون و ۵۰۰ هزار متر پنبه و الیاف مصنوعی در سال بود. ”

این در حالی بود که کارخانه وطن همچنان فعال بود و در سال۱۳۱۹ سرمایه آن بالغ بر ۱۹ میلیون ریال بود و توسط یک کارخانه نخ در انگلستان برای تولید پشم و پتو برای تولید لباس های نظامی، مدارس و عموم مردم خریداری و نصب شد.

کارخانه شماره ۶۳ به تدریج بر تعداد ماشین های بافندگی و پرسنل خود افزود، اما به دلیل محدودیت های فنی، کمبود نیروی انسانی ماهر و کمبود تقاضا نتوانست تولید چندانی داشته باشد. در نتیجه در سال ۱۳۳۵ برای مدتی مشکلات مالی فعالیت آن متوقف شد. هرچند کمیته حمایت از صنعت در برنامه سوم خود مبلغ ۲۰ میلیون ریال را اختصاص داد، اما بحران مالی فعلی ادامه یافت و کارخانه تعطیل شد. در سال ۱۳۴۲هیئت دولتی موظف شد نیمی از هزینه فروش محصول را به پرداخت معوقات و نیمی را به خرید مواد اولیه اختصاص دهد. این داستان در برخی از نقاشی‌های خانه‌های قدیمی ایرانی یا در برخی از خانه‌های سنتی ایران به کار رفته است.

کازرونی یک کارخانه پوشاک از انگلستان در نزدیکی وطن خرید و آن را کارخانه خود نصب کرد. اما اختلاف نظر مقامات بانک ملی و مسئولیت کارخانه برای مدیریت بدهی کارخانه به وزارت اقتصاد واگذار شد. از سال ۱۳۴۴ هیئت پشتیبانی صنایع با کمیته مدیریتی متشکل از مهندس سحابی، حائری زاده سهامدار و با نقش مهندس عطاءالله شهاب زیر نظر بانک ملی فعال شد. این کارخانه در اواسط سال ۱۳۵۰حدود ۲۰۰ میلیون ریال سرمایه داشت.

در این مدت کارخانه وطن به توسعه خود ادامه داد و در اواسط سال ۱۳۴۶سومین کارخانه تولید پشم و پتو در کشور بود. اگرچه در سال ۱۳۴۸ به دلیل مشکلات مالی به مدت ۱۵ روز تعطیل شد، اما با بازپرداخت بدهی خود از سوی بانک، با سرمایه بانکی و کارخانه به فعالیت خود ادامه داد و تحت مدیریت بانک ایران و توسعه معادن ایران قرار گرفت. کارمندان این شرکت ها در خانه های سنتی اصفهان اقامت خوب و خاطره برانگیزی در اصفهان داشتند.

وطن کارخانه - پایگاه اطلاع رسانی آژنگ

سرانجام اداره کارخانه وطن برعهده ذوالفقاری و ریسباف با مدیریت عارف پور در صنایعی مانند کارخانه زاینده رود قرار گرفت. این کارخانه در سال ۱۳۵۲ با تفکیک ارضی فروخته شد و زاینده رود و فرشباف به خارج از شهر منتقل شدند. سبحانی در خانواده کازرونی به عضویت هیئت مدیره درآمد.

کارشناسان بر این باورند که این عقب‌نشینی‌های پی در پی ناشی از «نگاه سنتی به صنعت و عدم تغییر در مدیریت واحدهای صنعتی» بوده است. کارخانه وطن در سال ۱۳۸۹ حدود ۲۵۰ پرسنل در بخش بافندگی داشت و به واحد سرمایه گذاری بانک ملت واگذار شده بود.

اما اگر خانواده کازرونی را تنها یکی از مهمترین کارآفرینان اقتصادی اصفهان در قرن اخیر بدانیم، نباید از اهمیت نقش فعالان اقتصادی در تحولات جامعه غافل شد. آنها با خطر کسب سود کمتر سر کار آمدند. در زمانی که کمتر کسی جرات برخورد با کالاهای خارجی را داشت، سرمایه گذاری برای حمایت از تولید ملی را آغاز کردند.

قابل ذکر است که این خانواده زمین های زیادی به خصوص در اطراف خیابان های چهارباغ و میدان نقش جهان اصفهان را تصاحب کردند که بسیاری از آنها از میراث افسانه ای حاج کاکا بود.

در حال حاضر هیچ سابقه ای از فرزندان کازرونی در دست نیست.فقط می دانیم که علاوه برحاجی کازرونی بزرگ که در سال ۱۳۱۰ به عضویت اتاق بازرگانی درآمد، فرزندانش محمد و امین کازرونی نیز در سال ۱۳۲۳ به عضویت اتاق بازرگانی اصفهان درآمده بودند.

گروه تاریخ

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *