به گزارش “آژنگ نیوز”روزی که تاریخ ایران از برج به ماه تبدیل شد،روز ۱۱ فروردین است.این روزیادآور روزی است که مجلس شورای ملی، طرح تغییر نام صور فلکی در تقویم رسمی کشور را تصویب کرد و بدین ترتیب برج‌ها تبدیل به ماه شدند و اسامی آنان که پیش‌تر براساس نام حیوانات، طبیعت و هم نام با دوازده صورت فلکی قدیمی منطقه‌البروج بود، تغییر یافت.
تقویم هجری خورشیدی برای نخستین بار توسط عبدالغفارخان نجم الدوله استخراج شد، این تقویم یا گاهشمار برپایه تقویم جلالی است، که دقیق‌ترین تقویم و مبنای گاهشماری ایرانیان از قرن پنجم بود. تقویم جلالی توسط عده‌ای از ریاضیدانان ایرانی و با هدایت و مدیریت حکیم عمرخیام تدوین شد و به این دلیل که در زمان حکومت جلال‌الدین ملکشاه سلجوقی تنظیم شده‌است، جلالی نامیده می‌شود.
نجم‌الدوله پس از استخراج تقویم هجری خورشیدی در حاشیه تقویم سال ۸۰۷ جلالی که مطابق ۱۲۰۲ و ۱۲۰۳ هجری قمری بود؛ عبارت ۱۲۶۴ خورشیدی را ذکر کرد.
تقویم هجری خورشیدی برجی، بر مبنای تاریخ هجرت حضرت محمد(ص) از مکه به مدینه پایه‌گذاری شده و بر اساس این تقویم لحظه تحویل سال مقارن با عبور مرکز خورشید از نقطه اعتدال بهاری است، یعنی زمانی که خورشید از نیم کره جنوبی وارد نیمکره شمالی آسمان شده، آغاز برج حمل تعیین شده که همزمان با شروع بهار و نوروز می‌شود و هماره با روز نخست بهار منطبق است.
برج‌های این تقویم، هم‌نام با دوازده صورت فلکی قدیمی منطقه‌البروج تعیین شده و تعداد شبانه‌روز هر برج برابر با مدت حرکت مرکز خورشید در همان برج است که به‌دلیل حرکت ظاهری غیریکنواخت مرکز خورشید روی مدارش تعداد شبانه‌روز از ۲۹ تا ۳۲ تغییر می‌کند.
بر اساس محاسبات نجومی سال خورشیدی با سه ماه و ۲۴ روز دیرکرد از اول فروردین آغاز می‌شود. این تقویم از ۳۶۵ روز در قالب ۱۲ ماه تشکیل شده، این ۱۲ ماه در چهارفصل و هرفصل در سه‌ماه و هرماه تقریبا چهارهفته و هرهفته، هفت روز تعریف شده است. بلندترین روز سال در اول تیر و بلندترین شب سال از غروب ۳۰ آذر تا طلوع آفتاب در اول دی(معروف به شب یلدا) رخ می‌دهد.
تقویم هجری خورشیدی برجی در آغاز به صورت رسمی مورد استفاد قرار نمی‌گرفت تا آن که در سال ۱۳۲۸ هجری قمری برابر با ۱۲۸۸ هجری خورشیدی در مجلس شورای ملی، طرحی با موضوع قید تاریخ تمامی معاملات و مبادلات مشترکه عمومی از تاریخ قمری به هجری خورشیدی برجی مورد بررسی قرار گرفت.
این طرح در دوره دوم مجلس شورای ملی ایران در ماده سه قانون محاسبات عمومی، مصوب ۲۱ صفر ۱۳۲۹ برابر با ۲ حوت ۱۲۸۹ بررسی و تقویم هجری خورشیدی برجی به‌عنوان مقیاس رسمی زمان در محاسبات دولتی تصویب شد.
مجلس پنجم شورای ملی در روزهای پایانی سال ۱۳۰۳ هجری خورشیدی برجی، طرح تبدیل نام برج‌های عربی مرسوم در تقویم برجی به نام‌های فارسی را در دستور کار خود قرار داد.
پس از بحث و بررسی‌های بسیار، سرانجام در تاریخ ۱۱ فروردین ۱۳۰۴ قانون تبدیل برج‌ها به ماه‌های فارسی از نوروز ۱۳۰۴ خورشیدی به‌تصویب رسید و تقویم هجری خورشیدی؛ تقویم رسمی کشور اعلام شد.
تبدیل برج‌ها به ماه‌های فارسی به‌ترتیب بدین صورت است : فروردین (حمل) اردیبهشت (ثور) خرداد (جوزا) تیر (سرطان) امرداد ( اسد) شهریور ( سنبله) مهر ( میزان) آبان (عقرب) آذر (قوس) دی (جدی) بهمن (دلو) اسفند (حوت).
معنای ماه‌های فارسی نیز که در این قانون تصویب شد، اینگونه است: فروردین (نیروی پیش‌برنده) اردیبهشت (راستی و پاکی) خرداد (کمال و رسایی) تیر (باران) امرداد (جاودانگی و بی‌مرگی) شهریور (کشور برگزیده) مهر (عهد و پیمان) آبان (آب‌ها) آذر (آتش) دی (آفریدگار، دادار) بهمن (اندیشه نیک) و اسفند (فروتنی و بردباری).
تقویم هجری خورشیدی که تا به‌حال مورد استفاده قرار گرفته است و تقویم رسمی کشور محسوب می‌شود، از هر لحاظ همانند تقویم هجری خورشیدی برجی است و تنها در نامها و طول هرماه با آن تفاوت دارد. این تقویم از لحاظ نجومی و طبیعی، از بهترین و دقیق‌ترین تقویم‌های جهان به‌شمار می‌رود، زیرا مدت سال خورشیدی، نوروز و کبیسه‌های تقویم هجری خورشیدی دقیقا بر مبنای محاسبات نجومی تعیین شده و تنها تقویم متداول در جهان است که علاوه بر کبیسه‌های چهارساله، کبیسه پنج ساله نیز دارد که سبب انطباق همیشگی و دقیق‌تر تقویم هجری خورشیدی با فصول طبیعی می‌شود.
تعداد روزها در تقویم هجری خورشیدی برمبنای نجومی و طبیعی است یعنی تعداد این روزها با مدت حرکت ظاهری غیر یکنواخت مرکز خورشید روی دایره البروج هماهنگی کامل دارد.
گروه تاریخ