به گزارش “آژنگ نیوز”سماور نمادی از زندگی قدیمی است. این وسیله که معمولاً فلزی بوده،برای آماده کردن چای به منظور نوشیدن بکار میرفته است. این ظرف دارای یک مخزن آب است که برای آماده کردن چای و موارد دیگر همواره در حال جوشیدن نگهد اشته میشود. واژه سماور از زبان روسی آمده و در آن زبان معنی آن «خودجوش» است. همچنین در لغت نامه دهخدا، ناظم الاطباء و فرهنگ عمید و .. . نیز ریشه این کلمه روسی معرفی شده و آمده آن یک قسم ابزاری است، فلزی که جهت جوش آوردن آب به کار می رود و در میانش آتشخانه دارد.
اولین سماور ساخت روسیه در شهر تولا (Tula) در تاریخ ۱۸۲۰ میلادی ساخته شد، بعدها این شهر به عنوان مرکز تولید سمار روسیه مشهور گردید و تا تاریخ ۱۹۰۰ میلادی چهل کارخانه سماور سازی در آن فعالیت داشت برخی از سماورهای روسی دارای مهرهایی به صورت منفرد یا مزدوج میباشند. این مهرها که اغلب دارای دارای تاریخ هستند نشان دهنده این است که کارخانه سازنده در نمایشگاهای برگزار شده در سالهای مختلف امتیازهایی کسب نموده و مهر مورد نظر به نوعی مشخص کننده کیفیت و اهمیت کالا بودهاست.
برای نخستین بار سماور روسی در دوره سلطنت شاهرخ، نوه نادرشاه افشار از روسیه وارد ایران شد اما دردوران صدارت امیرکبیر و در ابتدای سلطنت ناصرالدین شاه، یعنی اواسط قرن نوزدهم میلادی، بخشهای گسترده تری از ایرانیان با سماور آشنا شدند. بدین ترتیب که دربار فرانسه، هدایایی برای شاه و صدر اعظمش امیر کبیر، فرستاد که دو سماور یکی برای شاه و دیگری برای امیر جزو آن هدایا بود. سماور شاه نقره مطلا و سماور امیرکوچکتر و نقره منبت بود. این دو سماور با الکل، گرم می شد. بدین ترتیب سماور و چای در محدوده دربار و میهمانیهای رجال و اشراف مرسوم شد و با گسترش مصرف چای به مثابه یک نوشیدنی، نقش سماور در تهیه چای میان درباریان و رجال آن دوره بیشتر احساس شد و حس رقابت و چشم و همچشمی نیز به این علت افزوده شد تا جاییکه به سرعت سماور بین رجال و اعیان تهران و میان فرادستان دیگر بلاد ایران شیوع یافت. سماور در بحبوحه رواجش ارج و قرب بسیاری یافت که نقش سماور، قوری، استکان و… بر پیشانی خانه بروجردیها در کاشان حک شد و تا امروز نیز سماور نقش و سمبل میهماننوازی را در خانوادههای ایرانی حفظ کرده است. وقتی میهمان به خانه ایرانیها وارد میشود، پیش از هر کاری، سماور را روشن میکنند.
در زمان امیر کبیر،او صنعتگران ایرانی را به ساخت سماور تشویق کرد، زیرااین وسیله از کالاهای وارداتی بود.اما با مرگ او این صنعت دنبال نشد. در دوره ناصری ابتدا در ابتدا سماورها دارای ساختمانی بودند که عبارت از مخزنی برای جوش آوردن آب بود، اما میان مخزن سماورهای زغالی تنوره یا لولههای عمودی برای روشن کردن زغال در آن تعبیه شده بود.
با توجه به اینکه سماور های قدیمی ذغالی بود و حمل و نقل و روبراه کردن آنها در سفر و در بیابان امکان پذیر. بنابراین تهرانی ها در هر فرصتی که می یافتند، نظیر ایام عید نوروز و یا تعطیلات دیگر و به خصوص سیزده بدر وقتی بساط خود را در باغ ها و بستان های اطراف شهر مانند: اراضی آب کرج، طرشت، ونک، دولاب و غیره می گستراندند، سماور و لوازم تهیه چای اصلی ترین قلم آن بساط بود .
در ابتدا سماوهای روسی در ایران عمومیت یافته و به تدریج از ایران به هندوستان و دیگر کشورها رفت.اما با گذر زمان سماور های روسی از خانه ها جمع شد. درعوض صنعت سماورسازی تبدیل به یکی از قوی ترین و هنری ترین بخش های صنعت ایران درآمد. علاقه به سماوردرمیان برخی مصرف کنندگان به قدری زیاد است که حتی سماورهای طلا کاری و جواهرنشان نیز برای خریداران خاص سفارش داده می شود. سماور در طرح ها و اندازه های مختلف از سماورهای سفری کوچک گرفته تا سماورهای بزرگ مجلسی و سماورهای تزئینی که در برخی مواقع بلندی آن اندازه قامت یک انسان را دارد ساخته شده است. امروز سماور بخشی از شناسه فرهنگی، هنری و تاریخی ایرانیان بحساب می آید و حتی اشعاری به نام «سماوریه» نیز سروده شده است.
پس از آن، همزمان با پیشرفتهای فناوری و استفاده از سوختهای نفت، گاز و انرژی الکتریکی، سماورهای نفتی، گازی و برقی تولید شد. البته بعضی از سماورهای زغالی را نیز با اندکی تغییر و تعبیه ۱ مخزن نفت فتیلهدار در قسمت پایه تبدیل به نفتی میکردند. امروزه در شهرهای بزرگ با جایگزین شدن انرژی گاز و برق، به ندرت از سماورهای نفتی استفاده میشود.
گروه تاریخ