رسانه‌های جمعی وسایل ارتباطی انتقال اطلاعات به مخاطبان هستند. فعالیت رسانه‌ها دارای قدمتی، معادل زندگی بشریت است. انتقال مفاهیم از طریق صدا و حرکات بدنی ، حتی دود یکی از وسایل اولیه ارتباطی به شمار می‌آیند. به همین جهت و با توجه به قدمت حضور رسانه‌ها در زندگی بشری، باید اذعان کرد فعالیت رسانه ای یک ضرورت اجتناب ناپذیر در زندگی انسانها است. نکته دیگر آنکه وسایل ارتباط جمعی همگام با پیشرفت زندگی بشری تغییرات قابل ملاحظه‌ای داشته‌اند. در ابتدا انتقال اطلاعات به صورت استفاده از یک شی فیزیکی، مانند لوح سنگی، پاپیروس و مانند آن بود، بعدها با چاپ کتابها، کاغذ نقش بسیار مهمی در انتقال اطلاعات ایفا نمود.

image 67 - پایگاه اطلاع رسانی آژنگ

بنابراین روزنامه‌ها خبر نامه‌ها، مجلات و جزوه‌ها نیز در همین گروه دسته‌بندی می‌شوند. در سالهای اخیر انتقال به صورت الکترونیک رواج بیشتری یافته است. تلویزیون، رادیو، سینما، سی دی، دی وی دی، دوربین‌ها از جمله این وسایل الکترونیکی هستند. با رواج اینترنت و نیزدیگر وسایل ارتباطی جمعی الکترونیکی ، رسانه ها شخصی‌تر شده‌اند، ایمیل، وب سایت، وب لاگ، شبکه‌های اجتماعی، از نمونه‌های قابل توجه رسانه‌های غیرجمعی و فردی هستند. تبلیغات هم یکی دیگر از جنبه‌های متعدد فعالیت رسانه‌ای است. بیلبوردها ، تابلوهای تبلیغاتی داخل محیطی (قطار، هواپیما و …) سر در مغازه‌ها ، بدنه اتوبوسها انواع دیگری از اشکال رسانه‌ای هستند. تحول اساسی تر در زمینه رسانه‌ها، با آغاز قرن بیست و یکم رخ داد،، گسترش تلفن‌های همراه در این تحول نقش بسیار مهمی را داشت. انتقال مطالب و تصاویر توسط این وسیله ارتباطی صورت می‌گیرد. اما هنوز برخی مرددند که تلفن همراه نیز به عنوان رسانه باید مورد قبول قرار گیرد یا خیر؟ در مجموع اگر بخواهیم یک مرور تاریخی در خصوص تحول رسانه‌ها داشته باشیم ،می‌توانیم تقسیم‌بندی ذیل را ارائه کنیم. از اواخر قرن 15 کتاب، جزوه، روزنامه و مجلات وارد عرصه رسانه‌ای شدند. از اواخر قرن 19، گرامافون، نوار مغناطیسی، نوار کاست، کارتریج در سالهای بعد سی دی و دی وی دی به عنوان رسانه‌های جمعی شناخته شدند. از اواخر 1900 میلادی سینما وارد عرصه رسانه‌ای شده و رادیو نیز تقریبا در همین زمان (1910 میلادی) نقش رسانه‌ای خود را گسترش داد. تلویزیون از اواخر سال (1950) وارد حوزه زندگی انسانها شد. از سال 1990، اینترنت پدیده جدید رسانه‌ای بود و در نزدیکی‌های سال 2000 تلفن همراه به تبادل اطلاعات در عرصه رسانه‌ای شدت بخشید. نکته دیگری که از خلال مرور تحولات رسانه‌های جمعی می‌توان به آن اشاره کرد تأثیر رسانه‌ها بر جامعه است.

image 68 - پایگاه اطلاع رسانی آژنگ

رسانه‌های اولیه وسایل ارتباطی ساده‌ای بودند که موجب گردیدند، فعالیت در عرصه رسانه‌ای زیاد سخت و پیچیده نباشد. البته همین کار ساده هم از همه افراد برنمی‌آید. انتشار کتب سنگی، یا ثبت پیام بر روی پاپیروس، اقداماتی ساده بودند. اما بعدها چاپ روزنامه و کتاب نیازمند تخصص ویژه‌ای شد. با حضور وسایل رسانه‌ای الکترونیکی نیاز به تخصص بیشتر شد، اما همین امر با حضور تلفن همراه تغییر یافت به گونه‌ای که امروزه همه افراد می‌توانند از یک تلفن همراه به سادگی به عنوان رسانه استفاده کنند. به بیان دیگر فعالیت رسانه‌ای همواره از یک کار ساده به یک فعالیت تخصصی پیچیده و سپس باز هم یک کار ساده، تغییر یافته است. رسانه‌ها، علاوه بر آنکه یک فعالیت مشترک یعنی اطلاع رسانی را بر عهده دارند دارای ویژگی‌های مشترک دیگری نیز هستند. همه رسانه‌ها از روش تولید و توزیع بهره می‌گیرند، رسانه‌ها علاوه بر اطلاع رسانی، ابزار تجاری هم هستند، یعنی آنها کالایی نمادین را تولید کرده و می‌فروشند. آنها تولیدات خود را به دورترین نقاط عرضه می‌کنند. البته هر کدام یک فرم ویژه و خاص ارتباطی نیز دارند که در نهایت با مخاطب ،توسط آن شیوه ارتباط برقرار می‌کنند.

image 69 - پایگاه اطلاع رسانی آژنگ

در خصوص همین ارتباط با مخاطب و به بیان دیگر نفوذ و تأثیرگذاری رسانه‌ها ،نظریه‌های مختلفی وجود دارد. اما با عباراتی ساده می‌توان گفت سه نظریه اساسی را در این ارتباط می‌توان شناسایی کرد. اول، نخبه ها اطلاعاتی مطابق میل خودشان تولید کرده و به خورد مردم می‌دهند. دوم ،مردم هر اطلاعاتی که رسانه‌ها تولید می‌کنند، مطالعه کرده و با برداشت خود نسبت به آن اطلاعات تحلیل می‌کنند و نخبگان قدرت تحمیل نظراتشان به آنها را از طریق رسانه‌ها ندارند. و نهایتاً نظریه میانه آنکه در برخی مواقع رسانه‌ها، نظر خود را تحمیل کرده و در برخی مواقع نیز مردم از زیر با ر این تحمیل رها شده و برداشت خاص خود را دارند. این تعریف آخر پذیرفتنی‌تر است. زیرا برخی مواقع تحمیل نخبگان رسانه‌ای به مردم بد نیست. مثلا تشویق مردم به ورزش، تقبیح سیگار کشیدن و مانند آن از مواردی است که می‌توان به عنوان فواید ضرورت تأثیر رسانه از آن یاد کرد. اما تحمیل همیشگی مانع از فعالیت آزاد رسانه‌ای است و مردم نیز اینگونه رسانه‌ها را تحمل نمی‌کنند. البته هم اینک با توجه به تنوع و تعدد رسانه‌های جمعی و افزایش امکان انتخاب، رسانه‌ها باید به جای تحمیل ،مخاطبشان را قانع کنند. در سالهای اخیر نیز نظریاتی در خصوص رسانه‌های چاپی بخصوص روزنامه‌ها مطرح شده مثلاً روزنامه‌ها طی 20 سال آینده به طور کلی از عرصه رسانه‌های گروهی حذف می‌شوند و انتشار روزنامه‌ صرفا یک سرمایه‌گذاری بشر دوستانه خواهد بود. اما به تدریج روشن شده که روزنامه‌‌ها همچنان انتشارشان تداوم خواهد داشت. هر کشوری، و به تعبیر دیگر هر تولید کننده‌کالای تجاری ،علاقه دارد فعالیت بین‌المللی داشته باشد،

image 70 - پایگاه اطلاع رسانی آژنگ

انتشار یک روزنامه اختصاصی امکان فعالیت فرامرزی اقتصادی را برای کشورها حفظ می‌کند. هم چنین همواره مردمی وجود دارند، که مطالب دنباله دار مطبوعات را خوانده و از نقد و بررسی وقایع توسط نشریات لذت برده و آگاهی اشان را افزایش دهند.بنابر این علیرغم تحولات متعدد در شیوه انتشار مطالب ،رسانه های چاپی قادرند موقعیت خود را حفظ کنند.

گروه رسانه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *