“آژنگ نیوز”: نخستین جشن مجلس شورای ملی با نطق مشیرالدوله و ملک المتکلمین آغاز گردید.در این گزارشِ متعلق به هشتاد سال قبل آمده است:در یکی از روزهای سال ۱۳۳۴ یعنی شنبه بیست و هفتم جمادی الثانی آن سال (سال ۱۲۸۴ خورشیدی)هنگام عصر و نزدیک غروب آفتاب بود که آئین گشایش نخستین مجلس شورای ملی ایران برپا شد .
آزادیخواهان ایران پس از کششهای متوالی، شاه را وادار بصدورفرمان مشروطیت کرده و با فعالیتهای دامنه داری گشایش مجلس را خواهان بودندو بالاخره هم شاه فرمان مجددی دائر بگشایش مجلس صادر نمود.
در تعقیب صدور این فرمان مشیرالدوله صدر اعظم با جمعی از بازرگانان بقم رفته علماء را با احترام به تهران باز گردانیدند.
با ورود علماء به تهران متحصنین سفارت هم اطمینان یافته از تحصن خارج شدند. چند نفر از آنها باقی ماندند و اظهار داشتند تا مجلس باز نشود بیرون نخواهند رفت.
عصر شنبه بیست و هفتم جمادی الثانی در عمارت عالی مدرسه نظامی که موقتا برای مجلس انتخاب شده بود مراسم جشن گشایش اولین مجلس شورای ملی ایران بعمل آمد.
عضد الملک نائب السلطنه از طرف مظفرالدین شاه در این مجلس حاضر شده بود.مدعوین بیش از دو هزار نفر و از هر طبقه و صنفی بودند و پذیرایی شایانی از آنها بعمل آمد؛ پس از صرف شربت و شیرینی مشیر الدوله صدر اعظم و نخست وزیر وقت نطاق زیر را ایرادنمود:
آقایان عظام البته هر کدام از ماها که در محل شرف حضور داریم مختصراًمیدانیم که مقصود از تشکیل این مجلس محترم واجماع آقایان علماء و وزراء وامناء و اعیان و اصناف در این محل چیست ؟
ولی محض اینکه نیت پاک و مقدس اعلیحضرت اقدس شاهنشاهی خلد الله ملکهو سلطانه بطور شایسته مکشوف و معلوم باشد ازلزوما باستحضار خاطر محترم آقایان عظام میرسانم که چنانکه البته خاطر شریف همگی مسبوق است بندگان اعلیحضرت اقدس همایون شاهنشاهی خلد الله ملکه مصمم شدند که ابواب نیک بختی و سعادت از روی قاطبه اهالی ممالک محروسه ایران باز شود و اصلاحات لازمه که باعث مزید استحکام مبانی دولت و خوشبختی ملت است به مروربه موقع اجراء گذارده شود ، چون این خیال شاهانه بدون همدستی و معاونت قاطبه اهالی ایران به طوری که منظور نظر معداتاثر همایونی است انجام پذیر نمی شد رای همایون شاهنشاه معظم بدان تعلق گرفت که مجلس شورای ملی از منتخبین طبقات معینه بطوریکه تفاصیل آن در دستخط مبارک ازتاریخ چهاردهم جمادی الاخر مشروح است در دارالخلافه تهران تشکیل و تنظیم شود .
از آنجا که ترتیب قوانین انتخابات و سایر فصول نظامنامه این مجلس شورای ملی باید با کمال دقت موافق دستخط مبارک فوق الذکر ترتیب شود و البته چنانکه می دانید اتمام این کار مستلزم وقت و فرصت معین است لهذا برای اینکه اعلی حضرت اقدس همایون شاهنشاهی دلیلی واضح و حجتی کافی در تصمیم و رای مبارک خودشان برای تشکیل و ترتیب مجلس شورای ملی قاطبه اهالی ایران داده باشند چنین مقرر فرمودند که عجالتاً محل موقتی این مجلس محترم ملی تعیین و در آنجا با حضور آقایان علماء و وزراء و اعیان و اشراف و تجار و اصناف صرف شیرینی و شربت شود؛ بدیهی است که اولیای دولت اهتمامی بلیغ خواهند نمود که لایحه قواعد انتخابات و نظام نامه مجلس شورای ملی بزودی موافق دستخط همایونی از چهاردهم جمادی آلاخر مرکب و اعضای مجلس ملی در تهران جمع و به افتتاح این مجلس محترم مبادرت شود. از خداوند خواهانم که سایه بلند پایه اعلیحضرت اقدس شاهنشاهی خلد الله ملکه و سلطانه را بر سر قاطبه اهالی ایران مستدام و فرزندان وطن مقدس را با اولیای دولت توفیق بدهد تا برای افتتاح ابواب نیک بختی بروی ایرانیان بکوشند و این دولت و ملت قدیمه پنجهزار ساله را به اوج سعادت برسانند .
پس از پایان نطق مرحوم مشیر الدوله شادروان ملک المتکلمین که از آزادیخواهان بنام آن دوره بود، بیانات زیررا ازطرف مدعوان ایراد کرد: « بسم الله الرحمن الرحیم
الحمد الله رب العالمین والصلوه على سیدنا محمد وآله الطاهرین بعد فقد قال الله تبارک و تعالى فی کتابه المجید اعوذبالله من الشیطان الرجیم الحمد لله الذی اذهب عنا الحزن أن ربنا لغفور شکور .
خدای را شکر که ازتوجه ظاهر و باطن امام عصر عجل الله فرجه الشریف و در شمول او جهات کامله پادشاه رعیت پرور عدالت گستر امروز شب تاریکی و بینوانی ایرانیان سرآمد و آفتاب سعادت و اقبال ایشان طلوع نمود ؛ حسن استعداد و قبول قابلیت ملت سبب شد که پادشاه دل آگاه را نیت مقدس که در نجات مملکت و حیات ملت در خاطر الهام مظاهر نهفته بود در این زمان سعادت فرجامبمنصه شهود در سالند و فرزندان عزیز خود را که در حجررافت پروده بود اینک در مصالح خود مطاق و آزاد داشته تاآنچه را که برای مصلحت وقت خود لازم دانند بگویند و بکنند و خرابیهای گذشته وطن عزیز خود را مرمت نمایند.
ملک المتکلمین سخنران مراسم افتتاح مجلس شورای ملی
شبهه نیت که استقلال سلطنت ، وقوف به ثروت رعیت و تربیت ملت است و تربیت ملت موکول به استقلال سلطنت ملت اگر رای شخصی و شورای ملی خواست، برای حفظ بیضه اسلام و قدرت سلطنت بود و و دولت هم که قبول این استدعا را فرمود برایتقویت ملت و اختیار تامه آنها را در ترقی مملکت بوده و اینک که بعنایات کامله خدا وندی و موجب دستخط آفتاب نقط همایونی اینطور اتحادی محکم فیمابین نمایندگان دولت و ملت حاصل گشت و حسن استعداد ملت سبب شد که دولت حقوق شخصی و ملی آنا نراتصدیق فرمود ، جای آن است که این هیئت مجلس در بیداری ملت و آگاهی آنها بحقوق مشروعه خود نهایت مساعدت را بجای آورند تا ملت هم بتواند با نهایت قدرت حقوق سلطنت خود را محفوظ دارد و حالا که از خواب غفلت برخواسته در مقام مرمت خرابها برآمده راهنمایی علمای دین پرور و وزرای دولتخواه و طن پرست معایب کلیه و نواقص حالیه که مدار مملکت را از کار باز داشته دور دارند و مطمئن باشند که آنچه از روسای روحانی و وزرای بزرگ برآید و لازم باشد در مساعدت با آنها بدون تامل به عمل خواهد آمد و بموقع اجرا خواهند گذاشت.
در این وقت با کمال مسرت و خوشبختی از طرف خود اصاله و از جانب هیئت ملت وکاله تشکیل این مجلس شورای ملی را که فقط برای رسم افتتاح است شکر موفور بجای آورده تشکرات قلبیه و ادعیه خالصاله تقدیم حضور مبارکه اعلیحضرت پادشاه معظم و متبوع مفخم ایرانیان مینمایم و عجاله با این معدود وکلا که منتخبین از پایتخت میباشند شروع بمقصود نموده انتظار میبریم که بفرصت و کلایی که باید از تمام بلاد منتخب شوند به ترتیب مخصوص انتخاب شده در دار الخلافه حاضر گردند و هر چه زودتر این مجلس که مجلس شورای ملی باشد موافق نظامنامه تکمیل نواقص خود را نموده در استحکام مبانی سلطنت و استقرار حقوق ملت نتایج مستحسنه را بعون الهی ظاهر سازد.
والسلام على من اتبع الهدى .
تهیه و تدوین گزارش:حسن محرابی
گروه تاریخ