“آژنگ نیوز”:نگاه آماری به وضعیت زنان در نیم قرن قبل؛توصیفی است از شرایط اشتغال وتحصیلات ودیگر فعالیتهای اجتماعی.در سراسر کشوردر حدودنیم قرن پیش.به موجب آمار گیری نمونه ای که از سر شماری سال ۱۳۴۵ گرفته شده جمعا۲۰۰,۹۰۵ زن از ده ساله به بالا در فعالیت های اقتصادی، خدمات اجتماعی موسسات دولتی و ملی ، کارخانجات و کارگاهها مشغول کارند.
۵٫۶۰۰ زن شخصا فعالیت دارند و کار فرما محسوب میشوند، ۲۱۰۳۰۰ زن کارکنان مستقل هستند یعنی شخصا در امور پیشه وری و کسب فعالیت می کنند و درآمد دارند .
۸۰۰ر۰ ۵ زن در استخدام دولتند اعم از کشوری و لشگری ۲۰۰ ,۴۲۱ زن در کارگاه ها و شرکت های خصوصی و ملی بطور مزد بگیری فعالیت دارند ۱۸۷۰۰۰۰ زن بدون اینکه حقوق بگیرند در فعالیت های اجتماعی و اقتصادی شرکت دارند.
۱۴۳۰۰ زن نیز در مرحله کار – آموزی هستند و خود را برای فعالیت های بعدی آماده می سازند.
مستخدمین دولت
همانطور که اشاره شد۵۵۸۰۰ زن از صندوق دولت حقوق میگیرند و این رقم مربوط است به زمانی که در موسسات دولتی و موسسات وابسته به دولت مشغول کار هستند در این رقم مستخدمین لشکری نیز بحساب آمده است.
رقم ۵۵۸۰۰ زن حقوق بگیر مربوط بود به سرشماری سال ۴۵ و بر اساس اظهارات افراد تهیه شده است.لیکن در آذرماه سال ۴٢ توسط مرکز آمار ایران ازکارمندان وزارتخانه ها و دوایر دولتی آمار و گیری شد؛ که در آن رقم زنان کارمند ٣۶٠۴٩١ نفر بحساب آمده است. البته به استثنای کار کنان مجلسین شورا وسناء مشمولین قوانین و مقررات استخدامی نیرو های مسلح شاهنشاهی ،سازمان اطلاعات و امنیت ،شرکت ملی نفت ایران بانک مرکزی ، بانک ملی و بانک رهنی .
سواد
از مجموع ٣۶,۴٩١ زن که در استخدام دولتند و بعد از سال۴٢ مسلما تعداد قابل توجهی به این رقم اضافه شده است – ٣۴۴۶ نفرسواد ندارند. و گروهی از آنان فقط خواندن میدانند . ۴۴۵ نفر سواد قدیمی دارند ٣٣۵ نفر معادل یک تا سه کلاس ابتدائی سواد دارند۵١٠۶ نفر مدرک تحصیلی ۴ تا ۶ ابتدائی دارند ۵۶٧۴ نفر دوره١٢٣۶٣ نفر که بزرگ ترین رقم را نشان میدهد مدرک تحصیلی سه ساله دوم متوسطه و دیپلم دارند.
ضمنا ۵١۵۴ نفر آموزشگاه های اختصاصی گذرانده اند ۴٣۴ نفر آموزشگاه های عالی طی کرده اندو٢۵٢۴ نفر لیسانسیه اند ۲۲۰ خانم دکتر هم جزو رقم کل زنان کارمند بحساب آمده اند.
تحصیلات دانشگاهی
طبق آمارگیری سال ۱۳۴۲جمعا ٣۴۴٣ زن کارمند دارای تحصیلات دانشگاهی هستند و اکثریت آنان در رشته های ادبیات فارغ التحصیل شده اند به ترتیب وضع تحصیلات زنان کارمند عبارتست از : ۱۵۱۴ فارغ التحصیل رشته های ادبیات -۸۷۰- فارغ التحصیل رشته های طب – ۲۹۸ فارغ التحصیل رشته های علوم١۴٧ فارغ التحصیل رشته مهندسی و ۷۸ فارغ التحصیل رشته حقوق.
در وزارتخانه ها
تعداد زنان تحصیلکرده در وزارت آموزش و پرورش بیش از سایر وزارتخانه ها است. وزارت آموزش وپرورش ۱۸۷۷ کارمند زن لیسانس١٧۵ فوق لیسانس و ۴١ دکتر در استخدام دارد.
بعد از وزارت آموزش و پرورش وزارت بهداری در این سال بیش از همه کارمند زن تحصیلکرده دارد این وزارت خانه ٢۶٠ لیسانس ۲۰۰ فوق لیسانس و ٩۴ دکتر در استخدام دارد.
راه آهن بیش از وزارت کشور و سازمان برنامه و وزارت اقتصاد کارمند زن لیسانس و فوق لیسانس دارد. دانشگاه با توجه به وضعی که دارد بعد از وزارت بهداری از نظر تعداد زن لیسانس وفوق لیسانس در مرتبه سوم قرار دارد .
در استانها
زنان کارمند بیشتر در استان تهران کار می کنند. تقریبا نصف تعداد کل زنان کارمند در استان تهران هستند. معلوم میشود که خانمها بیشتر برای کار در استان مرکز استخدام شده اند باین ترتیب که۱۸۹۱۶ زن کارمند استان در تهران ۳۳۱۳ نفر در استان خراسان ١٩۶١ نفر در استان آذربایجان شرقی و بقیه در سایر استان ها پراکنده اند کم ترین رقم مربوط است به زنان کارمند استان سیستان و بلوچستان که از ۲۷۲ نفر تجاوز نمیکند. ضمنا اینراهم باید افزود که ۴١ زن کارمند وحقوق بگیر دولت مقیم خارج از کشور بودند.
اختلاف فاحش
همانطور که اشاره شد.سرشماری سال ١٣۴۵ تعداد ۵۵٨٠٠ زن در سراسر کشور خود را مستخدم دولت معرفی کرده اند که این رقم با رقم زنان کارمند که در سال١٣۴٢ آمارگیری شده است اختلاف فاحش دارد یعنی اگر سرشماری سال ۴۵ را ملاک قرار دهیم باید گفت ظرف سه سال حدود۱۰- ١۵ هزار زن به استخدام دستگاههای دولتی در آمده اند که البته قدرى بعید بنظر میرسد .
شاید اختلاف فاحشی که بین این دو آمارگیری وجود دارد ناشی از اینست که آمارگیری سال ۴٢ فقط از کارمندان وزارتخانه ها و دوایر دولتی صورت گرفته و کارمندان واحدهای وابسته به دولت و نیمه دولتی حساب نشده اند .
بهر حال آنچه از اینجا ببعد مورد بررسی قرار میگیرد از سرشماری سال ۱۳۴۵ استخراج شده و جمعیت زنان کارمند بماخذ ۵۵۸۰۰ نفربه حساب آمده است .
سن خانمها
اکثریت خانمهای کارمند ۲۰ تا۳۰ ساله بودند ! باین ترتیب که ۲۸۷۰۰ زن کارمند در سنین بین ۲۰ تا ۳۰ سال قرار بودند – ۴٠٠٠ نفر در سنین بین چهل تا چهل و پنج سال ۲۰۰۰ نفر در سنین بین پنجاه تا ۶۰ سال و۳۰۰ نفر هم از ۶۰ ساله به بالا بودند – یعنی در سنین بازنشستگی ! –
نوع مشاغل
اکثریت خانمها در تقسیم بندی مشاغل در خدمات و سرویسها کار میکردند به این ترتیب که ۴۹,۹۰۰ زن کارمند در خدمات فرهنگی پزشکی ، بهداشتی ، موسسات تحقیقاتی، موسسات خیریه ، کتابخانه ها و موزه ها مشغول کار بودند ۱۶۰۰ زن در تولیدات صنعتی٢۴٠٠ زن در خدمات بازرگانی(حسابداری ، دفتر داری – مهندسی )تحقیقاتی وفنی.
وضع حقوق
حقوق خانمهایی که در وزارت خارجه کار میکردند بیشتر از سایر وزارتخانه ها است و خانمهاﺋیکه در راه آهن کار میکردند کمتر از همه حقوق میگیرند سطح حقوق خانمها بعد از وزارت خارجه به ترتیب در وزارت آبادانی و مسکن شرکت سهامی بیمه وزارت کار بالاتر از سایرین است.
در جستجوی کار
بد نیست اینرا هم بدانید که در سراسر کشور ۸۸۰۰۰ زن در جستجوی کاربودند لکن ۱۰۰۰ نفر از این عده با اینکه از ۵۹ سال بیشتر عمر کرده بودند به علت احتیاج در جستجوی کار بودند.
موسسات خصوصی
در سال ۱۳۴۵ خورشیدی جمعا در سراسر کشور ۴۲۱/۲۰۰ زن در کارگاهها و کارخانه ها و موسسات خصوصی غیر دولتی مشغول کار هستند که بیشتر آنان در سنین بین ۱۰ تا ۱۴ ساله میباشند یعنی در سراسر کشور ۹۱,۷۰۰ دختر ۱۰ تا ۱۴ ساله مزد میگیرند و کار میکنند البته اکثریت اینگونه دختران کارگر در سطح روستاها فعالیت دارند و در مناطق شهری بیش از ۴۹۰۰ نفر نیستند.
گروه تاریخ