“آژنگ نیوز”: تغییر نام یلدا و چهارشنبه سوری آیا به سود فرهنگ کشورماست؟طبق اعلام رسانه ها وبراساس تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی “شب یلدا” و”چهارشنبه‌سوری” تغییر نام یافتند .قرار است بر اساس این بخشنامه از سال۱۴۰۳ دو آیین ایرانی شب یلدا در آخرین شب آذرماه، به عنوان «روز ترویج فرهنگ میهمانی و پیوند با خویشان» و سه‌شنبه آخر سال که زمان برگزاری آیین باستانی چهارشنبه‌سوری است به عنوان « روز تکریم همسایگان » در تقویم رسمی کشور ثبت شود.
درمورد دلایل این تغییراستدلال روشنی ارایه نشده است.اما اینگونه تغییرنام وتغییرسنت فرهنگی چند هزار ساله نکته ای قابل تامل است.
چنددهه قبل تصمیم گرفتند نام میدان”حسن آباد”را تغییر دهند.نام جدید را میدان ملک المتکلمین(یکی از چهره های برجسته مشروطه) گذاشتند.مردم آن موقع به شوخی میگفتند اگر مثلا به خواهیم به یک راننده تاکسی درحال عبور،بگوییم “میدان ملک المتکلمین”این نام جدید آنقدر طولانی است وتلفظش سخت که تا این نام کامل بخواهد اعلام شود تاکسی به میدان راه آهن رسیده است!!
تغییر نامها وعناوین بویژه آنها که ریشه درسنتهای مردمی و چندهزارساله دارد؛بسیار مشکل است.بویژه آنکه مقبولیت عمومی در مقابل دستور رسمی قرار میگیرد.این رویه درکشورهای دیگرهم نمونه داشته وموفقیتی بدست نیاورده است.
دراین خصوص درابتدا باید این پرسش را مطرح کرد که ارزش اسم چیست؟ نامگذاری یک رویداد ویا یک مکان برای چیست؟به طور خلاصه موارد متعددی ازموضوعات موجب ارزشمندی یک رویداد و یا یک مکان می شود وبراساس جمع بندی همه آن ارزشها ،یک نام شکل میگیرد.این ارزشها درطول تاریخ تثبیت می شود .بنابر این نمیتوان وقتی همه چیز خوب پیش می‌رود، بخواهیم یک نام را بر سر زبان‌ها بگذاریم. وقتی آن نتایج برای ما قابل توجه نیستند ترجیح بدهیم هیچ‌کس سرنخی از ما نداشته باشد. درحقیقت وقتی به رویداد و یا مکان مورد علاقه خود فکر میکنیم، نام آنها فوراً یا تجربه ای که با آنها داشته ایم یا احساسی را که ارزش های آنها برمی انگیزد به ما یادآوری می کند. حتی در خصوص وقایع بد وغم انگیز هم به همین ترتیب است.بهر حال با تغییر نام آن واقعه،نمیتوان اصل واقعه را تغییرداد.
درطول تاریخ روشن است که نام ها معنی دارند. مجسمه ها معنی دارند آنها به ما می گویند ما کی هستیم،به چه چیزی اعتقاد داریم، چه چیزی را مطرح می کنیم ودرنهایت واقعیت‌های فراموش شده را درمعرض دید عموم قرار می‌دهد.
درحقیقت تغییرنام تاریخی موضوع پیچیده‌ای است،اصولا آیا کسی میتواند تصمیم بگیرد گذشته راعوض کند واصلا چنین کاری امکان پذیر است.اصلا در حیطه توانایی ما هست که گذشته را تغییر دهیم.ماشین زمان هم داشته باشیم وبه گذشته برویم امکان انجام این اقدام وجود دارد؟میدانیم که عبارات دیرینه درخصوص یادبود هاو افتخارات، یاساختمان‌هایی که همگی توسط مردم نام گذاری شده اند دارند،بیانگر ارزشهای فرهنگی چند هزار ساله اند که قاعدتا نباید در مقابل ارزشهای کنونی قرار گیرند.
دانشمندان معتقدند رهایی واقعی درپذیرش کل گذشته نهفته است،نه نابود کردن آن.ضمن آنکه پذیرش کل گذشته به معنای تکریم آن نیست.ندیده گرفتن میراث فرهنگی یعنی نادیده گرفتن تمام ریشه های ما وخوارشمردن اندیشه ها آرا وحیثیت اجدادمان است.
تکریم ،حفظ و نگهداری سنن و فرهنگ کشورمان همه برای بیان ارزشهای عمیق و پایداری است که ایران را شکل داده است.
حفظ این غرور ملی “وظیفه خوشایند” ی درجهت حفظ میراث فرهنگی است.
چنانکه میدانیم میراث فرهنگی شامل دارایی های ملموس وناملموس،طبیعی وفرهنگی،منقول وغیرمنقول واسنادی است که از گذشته به ارث رسیده و به واسطه ارزش بی بدیل خود به نسل های آینده منتقل شده است. میراث به عنوان منبع هویت عاملی ارزشمند برای توانمندسازی جامعه ونیز مشارکت کامل همه مردم درزندگی اجتماعی وفرهنگی است. اگر بخواهیم نمادهای فرهنگی را به فراموشی بسپاریم بخش مهمی از ادبیات و فرهنگ ما که امثال سعدی و حافظ و فردوسی به بیان آن پرداخته اند را باید کنار بگذاریم.آنگاه کشورهای دیگر مدعی و مبتکر این فرهنگها و صاحب شخصیتهای فرهنگی ما خواهند بود!!
درنهایت باید اشاره کرد که همواره فعال کردن تاریخ برای عدالت وپرهیز از اشتباهات بوده است .ضمنا تغییر نام‌هامنجر به تغییرکارها نمیشود! بلکه فقط راه‌هایی برای بیان کردن همان کارهای گذشته با نامهای دیگرپیشنهاد می‌کند!
نویسنده:حسن محرابی
گروه گزارش