“آژنگ نیوز”:قدیمی ترین فرهنگ لغت ایرانی فرهنگ اویم ایوک است. این کتابچه فرهنگ کوچکی است که در آن لغات و در مواردی جملات اوستایی با ترجمه پهلوی آنها ذکر شده است. چون کتاب با کلمه اوستایی اویم به معنی «یک شروع شده و به کلمه ایوک پهلوی ترجمه شده است، آن را اویم – ایوک نامیده اند. در آغاز فرهنگ آمده است که این جزوه برای شناختن سخنان و کلمات اوستایی است، یعنی زند ( = ترجمه پهلوی سب موضوع مرتب شده است مانند: اعداد و بعضی قیود.
فصل 1)؛ جنس و شمار برای ضمایر و افعال و اسامی و صفات و بعضی مطالب مرتبط با آنها (۲)؛ اجزای بدن و خصوصیات آنها (۳)؛ ضمایر ربط و بعضی قیود (۴)؛ جرایم و تاوان آنها (۲۵)؛ اندازه گیری زمان (۲۷). در بعضی فصول کلمات او ستایی برحسب نخستین حرف آنها ذکر شده اند (بخشی از فصل ۴ و فصل های ۵ تا ۲۴). فصل ۲۶ را کلمات گوناگون تشکیل می دهد.
این فرهنگ از نظر در برداشتن بعضی از لغاتی که در متون اوستایی دوران ساسانی و پس از آن موجود بوده و اکنون در دست نیست، اهمیت خاصی دارد. همچنین تعدادی اصطلاحات زبان شناسی در این فرهنگ آمده است (از جمله اصطلاحاتی برای حالات تصریفی اسما و صفات و ضمایر) که درخور توجه است. از زمان تألیف و گرد آورنده آن اطلاعی در دست نیست، اما می توان حدس زد که این فرهنگ نیز، مانند بسیاری از کتاب های پهلوی، در قرن سوم یا چهارم هجری تألیف شده باشد.
از فرهنگ اویم دو نسخه خطی در دست است، یکی نسخه K20 و دیگری نسخه M51 که ظاهرا هر دو به یک اصل باز می گردد.
گروه تاریخ