“آژنگ نیوز”: نخستین نقشه رسمی از شهر رشت که به فرمان ناصر الدین شاه قاجار توسط مهندس ذوالفقار خان کرمانی در سال ۱۲۴۹ خورشیدی ترسیم شده است.
در بالای نقشه در مورد فرمان ناصرالدین‌شاه چنین نوشته است: نقشهٔ معمورهٔ دارالمرز شهر رشت برحسب امر اقدس سرکار اعلیحضرت قوی‌شوکت همایون شاهنشاه اسلام‌پناه ناصرالدین‌شاه قاجار روحی و روح‌العالمین فداه به دست کمترین خانه‌زاد دولت جاویدمدت سمت اتمام پذیرفت.
ذوالفقارخان نقشه را آنطور که در پایین آن نوشته در طول نه ماه و هشت روز به پایان برده است: «طول زمان کشیدن نقشه از روزی که شروع در عمل نمود تا روزی که به اتمام رسانید، سوای ایام تعطیل، نه ماه و هشت روز بود». هر میلی‌متر روی نقشهٔ مذکور برابر سه ذرع است. ذوالفقارخان مهندس در پایین نقشه در کنار مقیاس خطی آن چنین می‌نویسد: «این مقیاس از روی متر برداشته شده و هر میلی‌متر سه ذرع است. پس نسبت این مقیاس به ذرع مثل نسبت یک به سه هزار و یک‌صد و بیست است»
مهندس روبرت واهانیان معمار و گیلان شناس ، این سند را در مرکز اسنادِ موسسۀ مطالعات تاریخ معاصر ایران می یابد که نخستین نقشۀ رشت در دورۀ ناصری بود و بعد از مطالعه و بررسی جزئیات این نقشه می گوید: ذوالفقارخان، با کمک گرفتن از فرزندان اعیان و اشراف، با دستگاه تئودولیت و با وسواس ویژه، رشت را نقشه برداری کرد و یافته های خود را با وسواس تمام، در مدت نه ماه و چند روز، با ذکر کلیۀ جزئیات در نقشه آورده بود. امروزه شاید باورپذیر نباشد که نقشه های هوایی ، با تمام ابزارهای علمی، نمیتوانند آن کنند که ذوالفقارخان مهندس با نقشه برداری میدانی از شهر رشت تهیه کرده است.
لازم به توضیح است که بعد از این, سه نقشه دیگر از شهررشت ومحلات آن تهیه وترسیم شد که باارزش بوده وامروزه از اسناد مهم این دیار محسوب می شوند.
۱.نقشه‌ی سال ۱۳۲۷ شمسی، مربوط به دوران فرمانداری شاهپور میهن
۲. نقشه‌ی سال ۱۳۳۲ شمسی، مربوط به دوران ریاست شهرداری جهانگیر سرتیپ‌پور
۳. نقشه‌ی سال ۱۳۴۵ شمسی، سازمان نقشه‌برداری کشور، زمان ریاست شهرداری دکتر قاسم صوفی
گروه گزارش