“آژنگ نیوز”:ابتکار ترتیب هفته کتاب به دهه ۳۰ خورشیدی باز میگردد.و در این خصوص و در تبریز آقای علی دهقان پیشگام است . ایشان در سال ۱۳۳۸ برای اولین بار جهت معرفی و توسعه کتابخانه ملی تبریز و ترغیب و تشویق مردم بخواندن کتب سودمند علمی و اخلاقی بمدت یک هفته مراسمی در تبریز ترتیب دادند که در ضمن آن همه جا اعم از رادیو، سالنهای سخنرانی، مدارس، باغ گلستان کوچه ، بازار و خیابان ، سخن از کتاب بود. مردم شهر که علاج رهائی از چنگ عفریت فساد اخلاق را در مطالعه کتب سودمند میدانستند و علاوه بر این به آقای دهقان مدیر کل فرهنگ ایده آلی خود ایمان و اطمینان داشتند از این مراسم بطور بی سابقه ای استقبال کردند و به کتابخانه ملی تبریز در حدود هفتصد هزار ریال کتاب و کمک نقدى دادند .
از آن پس نیز تا سال ۱۳۴۴ هر سال این مراسم برگزار میشد و مردم در جریان این هفته از کتابخانه های عمومی شهر بازدید بعمل میآوردند و از فعالیتهائی که در ضمن سال در زمینه طبع و نشر صورت گرفته است استحضار حاصل میکردند .
در تابستان ۱۳۴۴ نیز کمیسیون هفته کتاب که معمولا مقدمات کار هفته را فراهم میآورد چهار جلسه در دفتر کتابخانه ملی تبریز ترتیب داد و تصمیماتی اتخاذ نمود تا بخشنامه شماره ٣۵۵٩ ن ۴۴/۶/٢٧ وزارت آموزش و پرورش را راجع به برگزاری مراسم هفته کتاب در سراسر کشور که مژده بزرگی برای دوستداران کتاب در آذربایجان بود دریافت داشت و با توجه بمفاد آن نخستین جلسه کمیته اصلی اجرائی هفته کتاب ) پنجمین جلسه کمیسیون هفته کتاب ) را ساعت ۱۱ صبح روز یکشنبه ۲۵ مهرماه ۴۴ بریاست آقای خسرو فزونی معاون استانداری آذربایجان شرقی و شرکت آقایان :
اسماعیل مرتضوی بر از جانی نایب رئیس شورای کتابخانه ملی تبریز و مدیر کل آموزشو پرورش آذربایجان شرقی
على ابو الفتحی.عضو شورای کتابخانه و رئیس کانون و کلای آذربایجان.
علینقی مولوی »
علی اصغر مدرس »
حاج معصوم خان شیخ الاسلامی »
عبدالعلی کارنگ.رئیس مؤسسه انتشارات فرانکلین
نادر شربت زاده.دبیر
طهماسب دولتشاهی.رئیس اداره آموزش سمعی و بصری
محمود اصفهانی زاده.معاون اداره آموزش و پرورش
دکتر علی اکبر مجتهدی رئیس کتابخانه دانشکده پزشکی
زین العابدین زاخری.وکیل دادگستری
صمد امامی.دبیر کل حزب ایران نوین – تبریز
علی اکبر محقق.استاد دانشکده ادبیات تبریز
ابو طالب کیوان.پیشکار دارائی آذربایجان شرقی
حاج جعفر جوادی.بازرگان و مدیر عامل جمعیت شیر و خورشید سرخ
آذربایجان شرقی
اسماعیل شایا.رئیس دبیرستان فردوسی
رضا امین سبحانی.رئیس تعلیمات ابتدائی
عبدالحسین پاکروح. رئیس اداره تربیت معلم
عزیز دولت آبادی رئیس دبیرستان رضا شاه کبیر شاعر و نویسنده
خسرو معرفت.ناشر (مدیر کتابفروشی معرفت)
ابوالفضل سعید پور.رئیس حسابداری آموزش و پرورش
اسدالله میرزا آقاسی.رئیس بازرسی آموزش و پرورش.
علی اشرف حیا ت روحی. رئیس اداره سپاه دانش
میرودود سیدیونسی .رئیس کتابخانه ملی تبریز
عبد الامیر سلیم.معلم دانشکده ادبیات تبریز
ابوالحسن سعیدی .رئیس کتابخانه دولتی تربیت
دکتر جمشید ایرجی رئیس بهداری آموزشگاهها
دکتر علی محسنی.بازرگان
دکتر عباس نخجوانی.استاد دانشگاه تبریز
محمد مجتهدی معاون پیشکاری دارائی
محسن صمدی.مدیر باشگاه فرهنگیان
خانم کامله برادران رئیس دانشسرا و تربیت معلم دختران
خانم یحیى لو.مدیره دبستان اردیبهشت
کمیته برگزار کنندگان نمایشگاه در باشگاه فرهنگیان تبریز تشکیل داد که نخست آقای طهماسب دولتشاهی نماینده وزارت فرهنگ و هنر گزارش جلسات قبلی کمیسیون هفته کتاب ومفاد بخشنامه وزارت آموزش و پرورش را در این زمینه باستحضار حضار رسانیدند.
آنگاه آقای علی ابوالفتحی عضو شورای کتابخانه ملی و رئیس کانون و کلای آدربایجان ضمن بحث در باره اهمیت کتاب و کتابخانه ها اظهار داشتند ما با ابتکار جناب آقای علی دهقان مدیر کل اسبق آموزش و پرورش و استاندار سابق آذربایجان شرقی از هفت سال پیش مرتباً همه ساله مراسم هفته کتاب را برگزار میکنیم و بسیار خوشوقتیم که این عمل و اقدام خیر ما مورد تأیید و استقبال وزارت آموزش و پرورش و وزارت فرهنگ و هنر واقع شده و امسال هفته کتاب را با شرکت همه هم میهنان عزیز برگزار خواهیم کرد و در پایان سخنان خود مژده دادند که دانشمند عالیقدر جناب آقای حاج سید حسین صدر الاشرافی کفیل سابق دادگستری آذربایجان که چند سالی است بافتخار بازنشستگی نائل شده اند قریب یکهزار جلد از کتب کتابخانه خصوصی خود رابه کتابخانه ملی تبریز وقف و مرحمت فرموده اند و آقای دکتر عباس نخجوانی استاد دانشگاه تبریز همه کتب کتابخانه نفیس خود را در هفته کتاب به کتابخانه ملی تبریز اهداء خواهند نمود و بعنوان فتح باب یک جلد کتاب مربوط به جراحی عمومی را با خود بجلسه آورده بود .سپس اعضاء و مسؤولین کمیته های ششگانه انتخاب شدند و دفتر کتابخانه ملی تبریز بعنوان دبیر خانه کمیته اصلی اجرائی تعیین گردید. در پایان جلسه بعنوان حسن ختام آقای سید اسماعیل مرتضوی بر از جانی مدیر کل آموزش و پرورش و نایب رئیس شورای کتابخانه ملی تبریز با بیانی بسیار شیوا از همه حضار بخصوص آقای حاج سید حسین صدر الاشرافی سپاسگزاری کردند.
جلسه در ساعت ۱۲ پایان یافت . از آن روز ببعد جلسات متعدد کمیته های ششگانه هفته کتاب مرتباً تشکیل یافت و تصمیمات مربوط به برگزاری هفته کتاب اتخاذگردید .
پس از تشکیل جلسات متعدد از ۲۴ تا ۳۰ آبانماه ۱۳۴۴ از طرف وزارت آموزش و پرورش و وزارت فرهنگ و هنر بنام هفته کتاب اعلام شد. در این یک هفته مردان خیر و نیکوکاری که بهمت والای خودساختمان معظم و باشکوه کتابخانه ملی شهر را بوجود آورده و هزاران جلد کتاب در مخزن آن فراهم ساخته بودند نسبت بجمع آوری اعانه برای خرید کتاب اقدام نمودند.
بدینسان روز موعود فرا رسید و مراسم هفته کتاب در آذربایجان شرقی با پیام رادیوئی تیمسار محمد علی صفاری استاندار آذربایجان شرقی آغاز شد. روز بیست و چهار آبانماه بمناسبت نخستین روز هفته کتاب مجلسی در کتابخانه
ملی تبریز بر پا گردید جمع کثیری از طبقات مختلف شهر بخصوص دانشگاهیان وفرهنگیان و دانشمندان و فضلای تبریز در این مجلس شرکت نمودند. نخست آقایمرتضوی برازجانی مدیر کل آموزش و پرورش ضمن بیان تاریخچه هفته کتاب و غرض از برگزاری این مراسم نیکمردانی را که با همتی بلند بتأسیس مؤسسات علمی و فرهنگی بزرگی چون کتابخانه ها و مدارس اقدام و برای تجهیز و تکمیل آنها یاری کرده اند ستود.
نمایشگاه با اعلام میزان کتابهای اهدایی به شرح زیر آغاز شد:
آقای سید ضیاء الدین صدر الاشرافی۱۱۵ جلد
شرکتهای عامل نفت۹۳ جلد
کتابخانه جان اف کندی۴۳جلد
مؤسسه انتشارات فرانکلین۳۰ جلد
آقای ابراهیم امین سبحانی۲۸ جلد
رضا امین سبحانی۱۰ جلد
اسماعیل و اعظ پور۸جلد.
نصر الله میرزا اسکندری۵ جلد
شهاب اعظم (شیراز)۳ جلد
کتابخانه امیر المؤمنین (نجف)۳ جلد
آقای مهندس شفیع جوادی۲جلد
آقای عبد الله زاده۱جلد.
نا گفته نماند که تعداد کتب موقوفه حاج سید حسین صدر الاشرافی٩٣۶ جلد و تعداد کتب و رسالات و مجلات علمی واگذاری دکتر عباس نخجوانی جمعاً ٢۴٩ جلد است. ضمناً چند ماه پیش از طرف مؤسسه انتشارات فرانکلین یکدوره دائره المعارف بریتانیکا و از طرف کتابخانه جان اف کندی متجاوز از سیصدجلد کتاب طی مراسمی بکتابخانه ملی تبریز اهداء شده بود. در این مراسم تیمسار صفاری استاندار آذربایجان شرقی و آقای مرتضوی برازجانی مدیر کل آموزش و پرورش و نایب رئیس شورای کتابخانه از اولیای هر دو مؤسسه نامبرده سپاسگزاری کردند.