“آژنگ نیوز”:شکل گیری زمینه های جذب پول های سرگردان به زمین بازی درشهر تهران در سال ۱۳۴۵ به اوج خود رسید.بر اساس یک گزارش تحقیقی مستند؛از رویدادهای نامطلوب سال ۱۳۴۵ خورشیدی بروز قرائنی دال بر این مطلب بود که احتکار و معاملات زمین در اطراف شهرهای بزرگ مخصوصاً تهران ،اصفهان اهواز تبریز و شیر از ممکن است بصورتی که از اواخر دهه ۱۳۲۹ – ۱۳۳۹ دیده نشده بود؛ مجدداً آغاز گردیده است.
بدیهی است این پدیده بهیچوجه مطلوب و پسندیده نبود. آقای حشمت علائی مفسر معروف اقتصادی در این باره اینطور اظهار نظر میکند : در بیشتر کشورها که عرضه پول رو به افزایش میگذارد ولی عرضه کالا و خدمات بهمان نسبت بالا نمیرود گردش پول بلا تکلیف میماند و دارندگان آن نمیدانند به چه طریق از پول خود استفاده نمایند ولی نبوغ ایرانی راهی برای حل این مسئله پیدا کرده است بدینصورت که منطقه محدوده ای در حومه شهرها بیشتر در اطراف تهران انتخاب و بازار مصنوعی برای به دام انداختن سرمایه داران بی احتیاط و بی خبر از همه جا ایجاد میکنند.
برای این سوداگران زمین کاملاً میسر است که ناحیه خاصی را برای این منظور در نظر گرفته و قیمت زمین را در آنجا از متر مربعی ۸۵۰ ریال تا ۲٫۵۰۰ ریال ترقی دهند همین که بورس زمین در یک منطقه به این صورت گرم شد ، گردانندگان معر که به مناطق دیگری روی آورده و بازی با مهارت و زیرکی فوق العاده ادامه پیدا میکند.
این دسته از محتکرین برای گرم کردن بازار داد وستد زمین را اول از میان خود شروع میکنند و سپس شایع میسازند که آتیه این منطقه دارد خیلی بهتر میشود و قطعه زمینی که فلانی یکماه پیش از قرار متری ۰۰۰ ۱۰ ریال خریده اکنون متری ۴۰۰ ر۱ ریال بفروش میرسد این قبیل منفعتها هر فرد سودجوئی را طبعاً بوسوسه میاندازد و مردم برای خرید زمین هجوم میآورند. بازار واقعاً گرم میشود به همان نسبت که خریداران بیشتری با کیسه های پر از پول وارد آن میشوند به همان نسبت قیمت زمین بالا میرود. اما ترقی این اراضی که کاملاً مصنوعی بوده و طبق نقشه انجام یافته بمحض آنکه سندیکا تصمیم گرفت پایش را از آن منطقه کنار کشیده و در منطقه بعدی که روی لیست قرار گرفته دست به فعالیت بزند خود بخود متوقف میگردد.
ولی چون عقب نشینی و تخلیه میدان نیز طبق نقشه و با مهارت کامل انجام میشود بهای زمینهای منطقه منتخبه نیز هیچگاه بغتناً دچار تنزل و سقوط نمیگردد. دلالان زمین در حرفه خود استاد بوده و میدانند تا چه حد باید پیش بروند نه خود هیچوقت از سطح معینی پائین تر میفروشند و نه تجویز میکنند که سرمایه گزاران خصوصیشان مبادرت به این کار کنند. البته قیمتهایی که در گرمی بازار مظنه شده دیگر ملاک عمل واقع نمیگردد ولی بطور کلی قیمتهای زمین در سطح بالاتری تثبیت میشود .
مادام که بازار عمده ای برای جذب سرمایه ها در ایران وجود نداشته و سرمایه های مردم را کدبماند این زمین بازی ادامه خواهد داشت. برخی ممکن است مدعی شوند که زمین بازی خود یک وسیله بسیار معقول و منطقی برای حفظ سرمایه ها از خطر فرسایش و تنزل ارزش آنها است همانطور که در کشورهای پیشرفته پس اندازهای را که مردم برای حفظ آنها از خطر تورم بمصرف خرید سهام میرسد . شاید بتوان گفت از اینکه سوداگران زمین توانسته اند چنین راههای سهلی برای تحصیل در آمد پیش پای مردم بگذارند؛خدمت سودمندی به آنها انجام داده اند.
معذالک منکر این حقیقت نیز نمیتوان شد که احتکار زمین سودمندترین وسیله برای بکار انداختن پس اندازهای مردم نیست چه این عمل هیچیک از نیروهای محرک تکنولوژی های جدید را براه نمیاندازد و از نقطه نظر ارزش اقتصادی احتکار زمین عملی کاملاً بیهوده است . با توجه به برنامه های سنگین صنعتی ایران آنچه که واقعاً مورد لزوم میباشد بکار انداختن این پس اندازها در برنامه های توسعه صنعتی است نه توسل به زمین بازی.
منبع ؛گزارش وضع اقتصادی ایران در سال ۱۳۴۵ خورشیدی.تالیف:گ.ا.کالور.عضو انجمن سلطنتی آسیایی. تهیه و انتشار از سوی بانک ایران و خاورمیانه.
زمان انتشار:بهمن ماه سال ۱۳۴۶ خورشیدی
گروه گزارش