“آژنگ نیوز”:روز مردگان، که در اسپانیایی با نام Día de los Muertos شناخته میشود، تعطیلاتی است که زندگی را جشن میگیرد و از طریق سنتها، غذا، تزئینات و فعالیتهایی که برای حفظ ارتباط بین زندگان و مردگان در نظر گرفته شده است، به مردگان ادای احترام میکند.
روز مردگان از مکزیک سرچشمه گرفته و در سراسر جهان جشن گرفته میشود، از آخرین روزهای اکتبر شروع میشود و در اوایل نوامبر به پایان میرسد، برخلاف “روز” مفردی که از نام آن استنباط میشود. در حالی که برخی این جشن را به عنوان زمانی برای اسکلتهای بازیگوش، پیکادوهای رنگارنگ پاپل (“کاغذ سوراخدار”) و گورستانهای شمعروشن میشناسند، این جشن بیش از ۳۰۰۰ سال است که به نوعی در سراسر مکزیک برگزار میشود و سنتهای آن به اندازه مردمی که آن را جشن میگیرند، متنوع است.

ماریا هررا-سوبک در کتاب خود با عنوان “جشن فولکلور لاتین: دایرهالمعارف سنتهای فرهنگی” مینویسد: “روز مردگان، زمانی در طول سال است که مردگان میتوانند، حتی برای چند ساعت، برای دیدار عزیزان خود و لذت بردن از لذتهایی که در زندگی تجربه کردهاند، بازگردند” . جشنها اغلب از عصر ۳۱ اکتبر آغاز میشوند و در ۲ نوامبر به پایان میرسند، اما برخی از جوامع روستایی در مکزیک، برگزاری این مراسم را از اوایل ۲۷ اکتبر آغاز میکنند، زمانی که افراد فوت شده بدون خانواده یا دوست میتوانند برای روح خود به شکل پوستههای نان و ظروف آب که در بیرون از خانهها آویزان میشوند، غذا پیدا کنند. در این جوامع، حتی ناشناختهها نیز فراموش نمیشوند.
این ترسها از باورهای آزتکها ناشی میشود که کیفیت زندگی پس از مرگ ما به نحوهی مرگ ما بستگی دارد، نه به نحوهی زندگی ما. به همین دلیل، به ارواحی که بر اثر تصادف، قتل یا سایر روشهای خشونتآمیز جان خود را از دست دادهاند، در فاصلهای امن غذا داده میشود.
در طول هر روز از جشن، همزمان با استقبال از ارواح، زندگان اوفرنداهایی خلق میکنند که در آنها غذا، گل و هنرهای تجسمی، اغلب شامل صحنهها یا شمایلنگاریهایی با جمجمه و اسکلت، به نمایش میگذارند تا به آنها در ارتباط با ارواح مردگان و تأمین معاش آنها کمک کند.
اوفرندا
اوفرندا، که در زبان اسپانیایی به معنای «پیشکش» است، بخش منحصر به فرد و برجستهای از جشنهای روز مردگان است. اوفرنداها که توسط همه اعضای توانمند خانواده جمع میشوند، معمولاً روی یک میز یا سکو ساخته میشوند، اگرچه برخی از آنها به صورت پلکانی و شبیه هرم پلهای هستند و به طور سنتی با یک پارچه تزئینی پوشانده میشوند. پس از پوشاندن سطح، اعضای خانواده شروع به چیدن دقیق همنامهای سازه، یعنی پیشکشها، میکنند.
آنچه در نهایت روی یک اوفرندا قرار میگیرد، کاملاً به افرادی که آن را جمع میکنند و ارواح درگذشتگانی که به آنها پیشکش داده میشود، بستگی دارد، اما بیشتر اوفرنداها شامل غذا، آب، شمع و حلقههای گل کاغذی رنگارنگ معروف به پیکادوهای پاپل هستند. سایر اشیاء روی اوفرندا ممکن است شامل گل، عکس متوفی، مجسمههای قدیسان، کارتهای دعا، شیرینی و سایر یادگاریهای مهم برای مردگان باشد.
سفر از زندگی پس از مرگ به قلمرو زندگان عموماً طولانی و خستهکننده تلقی میشود، بنابراین برخی از خانوادهها وسایل نظافت شخصی مانند صابون، شانه، تیغ و مسواک را در اوفرندا خود قرار میدهند تا ارواح درگذشتگان بتوانند در بدو ورود خود تجدید قوا کنند. علاوه بر این، اوفرنداهایی که به یاد ارواح کودکان برگزار میشوند، ممکن است شامل اسباببازیهای جدید، شیر یا لباس باشند، در حالی که پیشکشهایی که برای ارواح بزرگسالان تهیه میشوند، ممکن است شامل نوشیدنیهای مورد علاقه و سایر اشیاء باشد که منعکس کننده ترجیحات متوفی در زندگی است. علاوه بر اشیایی که روی میزهای نذورات قرار میگیرند، برخی از اوفرنداها یک حصیر بافته شده در جلو دارند تا به ارواح هنگام ورودشان جایی برای استراحت بدهند. در برخی موارد، خانوادهها یک طاق – تزئین شده با گل، اقلام غذایی آویزان یا برگهای نخل – بر روی اوفرنداهای خود میسازند.
غذا
ایجاد سفرههای نذورات و به ویژه گنجاندن غذا در این سفرههای نذورات، بر اساس این باور بومی مکزیکی است که حتی پس از مرگ، ارواح به غذا نیاز دارند. برای برآوردن این نیاز به تغذیه متوفی، جشنهای روز مردگان شامل تعدادی غذای مختلف است. ذرت، که در بالا به آن اشاره شد، در ماه اکتبر برداشت میشود و از آن برای تهیه تامالس و گوردیتا استفاده میشود که اغلب در سفرههای نذورات با مول، نان، میوههای فصلی و سبزیجات همراه میشوند. نمادینترین خوراکی که برای روز مردگان درست میشود، جمجمههای شکری تزئینشده یا کالاوراس دِ آزوکار است.
یک نوع نان خاص، به نام پان دِ موئرتوس (“نان مردگان”)، مخصوص این تعطیلات است. این نان شیرین مخصوص به طور سنتی با آب پرتقال، دانههای انیسون و جوز هندی درست میشود و با شکر پوشانده میشود. این نان معمولاً به شکل یک نان گرد و صاف است که روی آن دو نوار خمیر به شکل استخوان قرار گرفته و یک صلیب تشکیل میدهند، اما میتواند به شکل یک شخص، یک حیوان یا یک قلب، اندامی که در باورهای ساکنان آزتک پیش از اسپانیایی آمریکای میانه نقش برجستهای داشته است، نیز باشد.
گلها
گلها یکی دیگر از اشیاء بسیاری هستند که به عنوان عنصر تزئینی در جشنهای روز مردگان استفاده میشوند. گلهای همیشه بهار که نماد کوتاهی زندگی هستند، زیبایی و عطر خود را به جشنها میبخشند و چند نوع گل به ویژه در این تعطیلات رواج دارند. شناختهشدهترین آنها گل همیشه بهار است.
اسکلتها
تصاویر و شمایلنگاری اسکلت در جشنهای شهری روز مردگان برجسته است، اگرچه در جشنهای روستایی مکزیک به آن اندازه برجسته نیست. اسکلتهایی که در روز مردگان میرقصند و گاهی اوقات کالاکا نامیده میشوند، در همه چیز، از لباسها و شیرینیها گرفته تا اسباببازیها، تزئینات ویترین و رسانههای چاپی، ظاهر میشوند. اگرچه ممکن است ترسناک به نظر برسند، اما با لحنی غریب و به گونهای به تصویر کشیده میشوند که نقصها و ضعفهای وجود انسان را در نوری شادتر نشان میدهند.

تغییر مذهب و تاریخچه تعطیلات
در حالی که تلاشها و میراث تغییر مذهب اسپانیاییها در آمریکای میانه بسیار پیچیده است، شواهدی وجود دارد که نشان میدهد برخی از تعطیلات بومیان پس از ورود مبلغان اسپانیایی به آمریکای جنوبی، عمداً تغییر برنامه داده شدند تا با روزهای مقدس مسیحیان کاتولیک سازگار باشند. از طریق این فرآیند بازآفرینی تقویمی، این امکان وجود دارد که روز مردگان، مانند بسیاری از سنتهای بومیان، در تلاقی فرهنگهای متعدد آمریکای میانه و اسپانیا، دستخوش تلفیق و تلفیق شده باشد.
گروه گزارش