“آژنگ نیوز”:در حدود ۹۰ سال قبل نظامنامه حذف خط و زبان خارجی تهیه شد.این نظامنامه برای اجرا به سازمانهای دولتی ابلاغ گردید.اما توجه لازم به آن نشد .ازاین رو ازطرف وزارت داخله آگهی به شرح ذیل در روزنامه ها منتشر گردید:
به اطلاع عموم می رساند: مطابق ماده ۳ تصویب نامه دولت مورخه١۶ تیر ماه ۱۳۱۶ انتخاب نام و اصطلاحات خارجی اعم از خط و زبان برای عنوان شرکتها و تجارتخانه ها ومغازه ها و دکانها و مصنوعات و محصولات ممنوع است .
با این حال مشاهده میشود بعضی از کالاهای ایرانی که درکشور تهیه میشود روی قوطی و بسته آنها به خط خارجی نوشته و روی کالاها علامت به زبان خارجی استعمال میشود چون این ترتیب تخلف از مقررات دولت است به شهربانی دستور داده شده است متخلفین را جلب و مورد تعقیب قرار دهند . »
موقع مناسب است که متن تصویب نامه مورخه ١۶ تیر ١٣١۶ نیز عینا چاپ شود – تا تجار و صنعتگران از آن آگهی داشته مورد عمل و استفاده قرار دهند :
تصویب نامه هیئت وزراء
هیئت وزراء در جلسه ١۶ تیر ماه ١٣١۶ نظامنامه ضمیمه را راجع به وقوف داشتن خط و زبان خارجی از مطبوعات اداری و علائم و مصنوعات که حاوی پنج ماده و یک ماده الحاقیه است تصویب نمودند.
نظامنامه موقوف کردن خط
و زبان خارجی
از مطبوعات اداری و علائم
و مصنوعات
ماده اول وزارت خانه ها و ادارات ومؤسسات عمومی و بانکها و شرکت ها و کلیه تجار و پیشه وران و افزارمندان موظفند کلیه دفاتر و اوراق و نوشته ها و کارهای مربوطه به حساب داری و تجاری وغیره خود را مطلقاً به خط و زبان فارسی تهیه نمایند.
دفاترواوراق ومطبوعاتی که فعلا به خط و زبان خارجه درجریان است بایددراسرع اوقات به خط و زبان فارسی مبدل گردد .
در هر صورت این مدت نمیتواند از اسفند۱۳۱۶ تجاوز نماید.
تبصره تهیه کارت اسم به دو زبان ممنوع است.
در موارد ذیل استعمال خط و زبان خارجه مجاز است:
۱-نوشتجات و مراجعات مربوطه به کارهایی که یک طرف آن مقیم خارجه باشد.
از قبیل امور پستی و تلگرافی و بانکی و تجاری و راهنماها و سالنامه ها.
۲-نسخه های پزشکان تا حدی که نوشتن آن بزبان فارسی ممکن است اسباب اشتباه شود بزبان لاتینی مجاز خواهد بود.
۳-اصطلاحات ولغات علمی وقتی .
۴-عباراتی که بزبانهای خارجی در کارخانه جزء متن فیلم تهیه شده باشد .
۵ -اظهار نامه و اوراق مربوطه به هواپیمائی و کشتی رانی و ورود و خروج و اقامت اتباع خارجه .
۶-تابلو های منع استعمال دخانیات که در دفاتر کمر کی نصب است ( بموجب تصویب نامه مجدد هیئت و زراء مورخه ۲۲شهریور )
ماده دوم-کلیه علائم و نشانهای صنعتی و تجارتی و فلاحتی کارخانها و شرکت ها ومؤسسات که مصنوعات و محصولات آنها در داخله کشور تهیه میشود باید آثار و علائم های یا تاریخی یا طبیعی و یا جغرافیایی کشور را نشان دهد وبخط و زبان فارسی باشد.
علائمی که بر خلاف این ماده قبلا ثبت رسیده تا آخر مدت اعتبار ثبت آنها باید تغییرداده شود برای مصنوعات و محصولات ایران که به خارج فرستاده می شوداستعمال خط و زبان خارجی به منظور شناساندن کالای ایران در خارج از متن علائم و نشانها مجاز است.
ماده سوم – انتخاب نام و اصطلاحات
خارجی اعم ازخط وزبان برای عنوان شرکتها و تجارت خانه ها ومغازه ها ودکانها و مصنوعات و محصولات ممنوع است.
موارد ذیل مستثنی است:
ا – شعب شرکت های خارجی
۲ – شرکت های تضامنی و نسبی اعم از داخله و خارجه مطابق قانون .
۳-انتخاب نام شخصی خود برای عنوان مغازه و مؤسسه وغیره .
ماده چهارم-در چاپ جدید تمبر های پستی غیر از بهای نوع پول (دیناروریال) که بعدد بین المللی و حروف لاتین است خطوط خارجی باید از روی تمبرها حذف شود ولی کلیه اوراق و مطبوعات و فورمول هائیکه در وزارت پست و تلگراف طبق قرار دادها و مقررات بین المللی پستی و تلگرافی تهیه شده و بکار برده می شود و همچنین مهر تاریخ دار که به دو زبان فارسی ولاتین است به حال فعلی باقی خواهد ماند.
ماده پنجم- وزارت خانه ها و ادارات دولتی هر یک در قسمت خود مکلف باجرای این مواد بوده و وزارت داخله مطابق ماده ( ٢٧۶) قانون مجازات عمومی نظامنامه مربوطه را تهیه و پس از موافقت وزارت عدلیه متخلفین به موجب آن تعقیب و مجازات خواهند شد.
ماده الحاقیه – نامه هائیکه بوزارت خانها و ادارات دولتی ومؤسسات از داخله کشور به زبانهای خارجی می رسد اگر ترجمه فارسی امضاء شده آن ضمیمه نباشد مأمورین مربوطه در ترتیب اثر دادن آنها مختار و آزاد خواهند بود .
گروه تاریخ