“آژنگ نیوز”:کالیپسوی کوستو مشهورترین کشتی تحقیقاتی جهان است.کالیپسو با دور زدن صخره‌های گرمسیری یا گشت‌زنی در آب‌های قطب شمال، به عنوان کشتی تحقیقاتی ژاک-ایو کوستو، کاوشگر زیر آب فرانسوی، شهرت جهانی پیدا کرد.
کالیپسو که میلیون‌ها نفر آن را در مستندهای تلویزیونی که در سراسر جهان پخش می‌شدند، دیده بودند، به کوستو و تیمش کمک کرد تا شگفتی‌های زیر آب را که قبلاً هرگز دیده نشده بود، به جهانیان نشان دهند و آگاهی از مسائل زیست‌محیطی را افزایش دهند. کالیپسو، که در آن زمان فقط با نام BYMS-26 شناخته می‌شد، در سال ۱۹۴۲ در سیاتل، واشنگتن به آب انداخته شد. این کشتی در طول جنگ جهانی دوم به عنوان یک مین‌روب در نیروی دریایی سلطنتی بریتانیا با نام J-826 به طرز تحسین‌برانگیزی خدمت کرد. پس از جنگ، این کشتی مدت کوتاهی را صرف جابجایی مسافران و خودروها بین مالت و گوزو کرد. حداقل نام جدیدی به خود گرفت: کالیپسو، برگرفته از شخصیتی در اساطیر یونانی که قهرمان کشتی‌شکسته، اودیسئوس، را به مدت هفت سال با وعده‌های مبهم جاودانگی به وجد آورد.
عکسی از کشتی تحقیقاتی اقیانوس‌شناسی کالیپسو، که توسط ژاک-ایو کوستو برای سفرهای اکتشافی مختلف از سال ۱۹۵۱ تا اواسط دهه ۱۹۹۰ استفاده می‌شد. گرفته شده در مونترال در سال ۱۹۸۰.
کوستو که در آن زمان در نیروی دریایی فرانسه خدمت می‌کرد، پیش از این به عنوان مخترع مشترک آکوا-لونگ و یک کاوشگر زیر آب شهرت یافته بود، اما تا سال ۱۹۵۰، می‌خواست شگفتی‌های دریا را به اتاق‌های نشیمن مردم بیاورد. برای انجام این کار، او به یک کشتی نیاز داشت. نیروی دریایی از ارائه آن خودداری کرد و کوستو نتوانست بودجه خرید آن را تأمین کند. سپس معجزه‌ای رخ داد. تنها پس از دومین ملاقاتش با کوستو، لوئل گینس، عضوی از خانواده‌ی بسیار ثروتمند آبجوسازی، تصمیم به کمک گرفت. گینس به کوستو گفت که یک کشتی مناسب برای خود پیدا کند و او برای آن پول واریز خواهد کرد. کوستو از مالت بازدید کرد و کالیپسو را انتخاب کرد، اما نمی‌دانست چگونه می‌تواند وام را بازپرداخت کند. در واقع، او نیازی به این کار نداشت. گینس سخاوتمندانه کشتی را تنها با ۱ پوند در سال به کوستو اجاره داد. این پیشنهاد فوق‌العاده با دو شرط ارائه شد. کوستو نمی‌توانست به جز همسرش به کسی در مورد این معامله چیزی بگوید و دیگر هرگز نمی‌توانست از گینس درخواست پول کند.
کوستو، پس از سه سال مرخصی از نیروی دریایی، با کشتی کالیپسو به آنتیب در جنوب فرانسه رفت و شروع به تبدیل کشتی به یک مؤسسه اقیانوس‌شناسی شناور پیشرفته با رادار، سونار، آزمایشگاه‌هایی برای مطالعه حیات دریایی، یک کارگاه ماشین‌آلات برای تعمیرات تجهیزات، یک اتاق فریزر برای نمونه‌ها و استودیوی عکاسی اختصاصی کرد. این بازسازی هزینه زیادی داشت، پولی که کوستو هنوز نداشت. کوستو مجبور شد خانه‌اش را رهن دهد، جواهرات همسرش را بفروشد و مانند بسیاری از کاوشگران زمینی پیش از خود، از افراد ثروتمند گدایی کند. کمک‌های سخاوتمندانه‌ای دریافت شد و همچنین امیدی به حق امتیازهای آینده از تلویزیون و کتاب‌های سفرهای اکتشافی که کوستو قصد انجام آنها را داشت، وجود داشت. کوستو به اندازه کافی زیرک بود که متوجه شود فیلم و علم اگر به شیوه صحیح ارائه شوند، می‌توانند کاملاً با هم هماهنگ باشند. این ایده هم علم اکتشافی و هم تلویزیون‌های پربیننده را متحول کرد.
عکسی از ژاک-ایو کوستو (۱۹۱۰-۱۹۹۷)، کاوشگر اقیانوس فرانسوی، در سال ۱۹۷۲.
بدنه‌ی نسبتاً کوچک کالیپسو با طول ۴۲ متر (۱۳۹ فوت)، از جنس چوب سدر سخت و عملاً ضد پوسیدگی، می‌توانست از آب‌های مختلفی از مناطق گرمسیری اقیانوس هند گرفته تا یخ‌های شناور قطب جنوب و رودخانه‌ی عظیم آمازون عبور کند. کشتی به طرز فوق‌العاده‌ای هدایت می‌شد و آبخور کمی داشت، به این معنی که تقریباً می‌توانست به هر جایی برود. مزیت دیگر، عرشه‌ی پسین کم ارتفاع قایق بود که برای استفاده به عنوان سکوی غواصان ایده‌آل بود. کوستو حتی یک سوراخ مربعی در بدنه‌ی کشتی ایجاد کرد تا غواصان بتوانند در هوای نامساعد با استفاده از نردبان مستقیماً به دریا بروند.
این کشتی قدیمی و مقاوم، خانه‌ای برای حدود ۳۰ خدمه فراهم می‌کرد و به یک هلیکوپتر و سکوی فرود مجهز بود. یک جرثقیل می‌توانست یک زیردریایی، چیزی که کوستو آن را «بشقاب غواصی» خود می‌نامید، را به آرامی به دریا پرتاب کند. این کشتی حتی می‌توانست یک بالن هوای گرم را برای عکاسی هوایی برتر به هوا پرتاب کند. علاوه بر آزمایشگاه‌ها و تجهیزات پیشرفته‌اش، شاید خیره‌کننده‌ترین تطبیق کالیپسو با نقش خود به عنوان محقق هفت دریا، یک بخش قوسی کاذب با یک اتاقک مشاهده زیر آب بود که در آن یک اپراتور دوربین می‌توانست روی تشک دراز بکشد و عکس‌های منحصر به فردی از حیات دریایی در حال عبور بگیرد. در نهایت، قیف کشتی با نشان جدیدی، یک حوری دریایی سبز و سفید و دلفین با کلمه «کالیپسو» در زیر آن، رنگ‌آمیزی شد.
کالیپسو که در سال ۱۹۵۱ برای کاوش در اقیانوس‌های جهان حرکت کرد، بیش از ۴۰ سال به خوبی به کوستو خدمت کرد. این مرد فرانسوی در دهه‌های ۱۹۶۰، ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ مجموعه‌ای طولانی از فیلم‌های تلویزیونی و مستند ساخت که بینندگان سراسر جهان را مجذوب خود کرد. یکی از ستارگان نمایش‌هایی مانند «دنیای خاموش» (که برنده جایزه اسکار شد)، «دنیای زیرآب ژاک کوستو» و «ادیسه کوستو»، کشتی کالیپسو بود که معمولاً در تیتراژ آغازین و در طول برنامه‌ها حضور پررنگی داشت. بینندگان تمام جدیدترین ابزارهای کشتی را می‌دیدند، اما همچنین متوجه می‌شدند که پس از ساعت‌های طولانی زیر دریا، این کشتی پناهگاه امن و بسیار محبوبی برای غواصان است. کشتی مکانی برای رفاقت بود، به خصوص در اتاق غذاخوری که «کاپیتان» کوستو در آن تسلط داشت. همه ۲۲ غواص می‌توانستند دور میز غذاخوری جمع شوند، خورش ماهی بخورند، در مورد کار روزانه بحث کنند.
کوستو در واقع خانه‌ای دنج ساخته بود، زیرا او زندگی یک کاوشگر دائمی را با همسرش در کشتی (اما به ندرت در فیلم دیده می‌شود) و دو پسر جوان که به عنوان خدمه کابین ثبت نام کرده بودند، می‌گذراند. ثبت نام برای کار در کالیپسو نیاز به نوع خاصی از فداکاری داشت. همانطور که کوستو زمانی اظهار داشت: من نمی‌توانم از این فکر دست بردارم که مردان کالیپسو از بسیاری جهات شبیه مردان ناتیلوس ژول ورن هستند – مردانی که از زندگی در خشکی زخمی شده‌اند و پس از آن به دریا اعتماد کردند.
کالیپسو به تیم دانشمندان و غواصان کوستو این امکان را داد تا گونه‌های جدید را کشف کنند، برای اولین بار از ساکنان اعماق دریا فیلم بگیرند، آثار باستانی را از کشتی‌های غرق شده باستانی نجات دهند و جهان را در مورد آنچه در زیر سطح دریا می‌گذشت، آگاه کنند. برنامه‌های تماماً اکشن کوستو، نحوه‌ی ارائه‌ی برنامه‌های علمی از جهان طبیعی را به طرز چشمگیری تغییر داد و او یکی از اولین کسانی بود که هشدار داد که چگونه تعادل ظریف حیات اقیانوس‌ها به دلیل مسائل زیست‌محیطی، از ماهیگیری شدید با قایق‌های ماهیگیری گرفته تا آلودگی نفتی، در معرض خطر است. در اواسط دهه‌ی ۷۰، کالیپسو یکی از مشهورترین کشتی‌های جهان بود. جان دنور، خواننده‌ی سبک کانتری، حتی آهنگی درباره‌ی این کشتی نوشت؛ کالیپسو، این آهنگ به رتبه‌ی ۲ در جدول بیلبورد ایالات متحده رسید.
بخش قوس کاذب با محفظه رصد زیر آب کشتی تحقیقاتی اقیانوس‌شناسی کالیپسو، که توسط ژاک-ایو کوستو برای سفرهای اکتشافی مختلف از سال ۱۹۵۱ تا اواسط دهه ۱۹۹۰ مورد استفاده قرار می‌گرفت.
دوره‌ی کاری کالیپسو در ژانویه‌ی ۱۹۹۶، زمانی که با یک قایق در سنگاپور برخورد کرد، به طرز شرم‌آوری به پایان رسید. این کشتی قدیمی و محترم که به شدت آسیب دیده بود، غرق شد، اما خوشبختانه، تنها چند متر زیر سطح آب قرار داشت. کالیپسو که از گل و لای بیرون کشیده شده و به فرانسه بازگردانده شده بود، در بلاتکلیفی رها شد. کوستو، که همیشه کسی بود که بهترین‌ها را به دست می‌آورد، در حال بررسی ساخت یک کشتی کاملاً جدید، کالیپسو ۲، بود. کوستو در سال ۱۹۹۷ درگذشت و با مرگ او، هرگونه امیدی برای احیای کالیپسو از بین رفت. در سال ۲۰۰۷، کالیپسو که هنوز در اسکله خشک بریتانی بود، به آرامی زنگ زد و اکنون دکلی ندارد، اما نجات یافت. بنیاد میراث دریایی و رودخانه‌ای فرانسه به این کشتی آسیب‌دیده عنوان «قایق میراثی» را اعطا کرد. کار مرمت آغاز شد، اما افسوس که به دلیل انبوهی از مشکلات فنی و اختلافات حقوقی، به طور نامحدود متوقف شده است. به نظر می‌رسد که اگر کالیپسو بخواهد شکوه سابق خود را بازیابد، باید منتظر یک رکورد گینس دیگر باشد.
نوشته‌ی مارک کارترایت
گروه گزارش