“آژنگ نیوز”:دوچرخه (بیسیکلت) توسط انگلیسیها به ایران آمد، همراه دو نفر نوجوان پانزده شانزده سالۀ خوش چهره با شلوارهای کوتاه که در میدان مشق به نمایش گذاشته شد و جمعیتی که برای تماشایش گرد آمدند. مرکوبهای دوپایی که فیالمجلس نام «مَرکَب شیطان» بر آنها نهاده شد و راکبینی که «بچۀ شیطان» نام گرفته … همراه حرکات محیرالعقول، یعنی سوار شدن بر آنها و تاختن و پیچوتاب خوردن که جز بچۀ شیطان نمیتوانست رویش بند شود.
از اواخر دورۀ قاجاریه تولیدات صنعتی زندگی قشر مرفه را تغییر داد، اما در ذهنیات سنتی، این وسایل بهگونهای جادویی و افسونشده جلوه کرده بود؛ چنانکه به برق «نور شیطان»، به اتومبیل «کالسکۀ آتشی» و «اسب شیطان»، به بنزین «آب دهان شیطان»، به رانندۀ اتومبیل یا راکب دوچرخه «الخَنّاس» (یعنی پسر شیطان) میگفتند. پیش از دوچرخه، بهمعنی امروزی، «گاری دوچرخه» یا «گاری بیسیکلت» و «دوچرخۀ دستی» (برای باربری) و غیره رواج داشت؛ بنابراین، این دوچرخه را «دوچرخۀ پایی/ دوچرخهپایی» نامیدند تا متمایز باشد.
«بیسیکلت» (bicyclette) واژۀ فرانسوی، معادل bicycle انگلیسی است. پیشوند «-bi» یعنی «دو» و «cycle»، که از واژهای یونانی مشتق شده، بهمعنی «چرخ» است.
منبع: تاریخ اجتماعی تهران در قرن سیزدهم (#جعفر_شهری)؛ معماری در دارالخلافۀ ناصری (دکتر وحید قبادیان)؛ بیستوپنج سده مالیات (عنایتالله شاپوریان)؛ قلمرو شورای داوری در امور کیفری (فریدون مؤمنی)؛ صورتجلسات مجلس شورای ملی.
گروه تاریخ