“آژنگ نیوز”:اولین فرهنگ لغت زبانهای باستانی سلتی جهان آمادهی انتشار است.ریشههای زبانهای سلتی در هالهای از ابهام قرار دارد. با توجه به تعداد بسیار کم سوابق مکتوب، داستان آن تنها در قطعات پراکنده و ردپاهای کمرنگ باقی مانده است. به همین دلیل است که زبانشناسان دانشگاه ابریستویت در ولز در تلاشند تا اولین فرهنگ لغت جهان از زبانهای باستانی سلتی را بسازند.
امروزه، چندین زبان سلتی هنوز به طور فعال در اروپا صحبت میشوند: ایرلندی، گالیک اسکاتلندی و ولزی در بخشهایی از بریتانیای کبیر و ایرلند، و برتون در بریتانی، شمال غربی فرانسه. همچنین زبانهای کورنیش و مانکس وجود دارند که در معرض انقراض قرار گرفتند، اما از آن زمان تاکنون توسط جنبشهای احیاگر از ورطه نابودی بازگردانده شدهاند.
همه متعلق به یک شاخه از خانواده زبانهای هند و اروپایی هستند و در نهایت به گروهی از اجداد معروف به پروتو-سلتی برمیگردند. این زبانهای از بین رفته زمانی در بیشتر اروپا صحبت میشدند، اما ما به طرز وسوسهانگیزی اطلاعات کمی در مورد آنها داریم.
دکتر سیمون رادوی، رهبر پروژه و مدرس ارشد گروه مطالعات ولزی و سلتیک در دانشگاه ابریستویت، گفته: «ما واقعاً نمیدانیم زبان سلتیک در چه نقطهای ظهور کرد. قدیمیترین متون موجود به زبان سلتیک به اوایل قرن ششم پیش از میلاد، از شمال ایتالیا، زبانی که دانشمندان مدرن آن را لپونتیک مینامند، برمیگردد.»
دکتر رادوی و تیمش برای تکمیل این داستان، قصد دارند شواهد پراکنده زبانهای سلتیک باستان در بریتانیا و ایرلند، از جمله همه چیز، از نام مکانهای سلتیک و نامهای شخصی ثبت شده در متون یونانی و لاتین گرفته تا تعداد انگشتشماری کتیبه به جا مانده در بریتانیای رومی را گردآوری کنند.
یک منبع ارزشمند، کتیبههای حک شده با الفبای «اوگام» در سراسر ایرلند و بریتانیا خواهد بود. حدود ۴۰۰ بنای سنگی باقیمانده دارای این علائم هستند که اعتقاد بر این است که بیانگر شکل بسیار اولیهای از زبان ایرلندی است که در حدود قرن هفتم میلادی ادا شده است.
دکتر رادوی میگوید: «اگرچه مسلم است که زبانهای غیرسلتی در این جزایر قبل از زبانهای سلتی و برای مدتی در کنار آنها صحبت میشده است، اما هیچ مدرک مستقیم و غیرقابل بحثی برای این زبانها نداریم و فرضیههای مربوط به آنها از محتاطانه تا خیالپردازانه متغیر است. مجموعهای کامل از شواهد موجود به ما این امکان را میدهد که گندم را از کاه جدا کنیم.»
قرار است این یافتهها در یک کتاب فیزیکی منتشر شود که نه تنها این زبانهای باستانی را مستند میکند، بلکه نظریههایی را در مورد سایر زبانهای رایج در بریتانیا و ایرلند ماقبل تاریخ که ممکن است با اشکال اولیه سلتی مرتبط باشند، بررسی میکند.
دکتر رادوی توضیح داد: «این نوع تحقیقات علاوه بر اینکه برای گویشوران مدرن و دانشجویان زبانهای سلتی جالب است، برای ماقبل تاریخدانان از رشتههای دیگر، مانند باستانشناسان و باستانشناسان ژنتیک بسیار مفید است.»
گروه گزارش