“آژنگ نیوز”: ملک المورخین از تاریخ نگاران دوره قاجاریه و از خانواده مورخان قدیمی است.وی با نام میرزا عبد الحسین خان ؛فرزند میرزا هدایت الله خان ملک المورخین پسرمیرزا محمد تقى لسان الملک سپهر کاشانی مؤلف تاریخ التواریخ بود.او ازطرف پدر به میرزا مهدیخان وزیر نادر شاه و از طرف مادر به فتحعلیخان ملک الشعراء معروف کاشانی منسوب می شد .
ملک المورخین درسال ١٢۴٨ شمسی متولد و در ۳۱ تیر ماه ۱۳۱۲ پس از ۸ روز کسالت درگذشت.بنا بر این سن آن مرحوم در زمان مرگ حدود ۶۴ سال بود. ملک المورخین در چهارده سالگی تاریخ انبیاء را با تمام رسانید و درخدمت وزارتخارجه تا سال ۱۳۲۰ به رتبه صاحب منصبی ارتقاء یافت درسنه ۱۳۲۲ پس از فوت پدر رسما ازطرف دولت مأمور نگارش تاریخ و اتمام دوره تاریخ التواریخ شد و بموجب فرمان مخصوص به لقب ملک المورخین ملقب گردید .
ملک المورخین یکی از آزادیخواهان وطن دوست بوده و در بدو مشروطیت روزنامه های وطن – شاهنشاهی – آئینه غیب نما آزاد و صفحه روزگار را در طهران منتشر ساخت و دو مدرسه متوسطه تأسیس کرد و هر چه از مال پدر بدو رسید در راه حریت و نشر معارف صرف نمود. مرحوم ملک المورخین فردی ادیب بود و گذشته از زبان کامل عربی به چند زبان خارجی آشنا بود و گاه گاهی اشعار پر مغز به فارسی میسرود وبه ادیب تخلص داشت.
وی در حدود صد مجلد کتاب در تاریخ و ادبیات و صنایع و دیانت اسلامی نگاشته که همه حکایت از کثرت اطلاعات اومی کرد. از جمله کتاب تاریخ یومیه ایران که از ٣۶ سال قبل تا ۱۳۱۱ خورشیدی سالی یک مجلد بزرگ نوشته شده و حتی تا سه روز قبل از فوت هم دست از نگارش آن نکشیده بود.کتاب مهم دیگر ایشان یک دائره المعارف بود که حاوی شرح لغات علمی و فنی و تاریخی و ادبی در حدود سیصد هزار بیت انشاء شده و ۵ مجلد بزرگ به حروف تهجی تنظیم شده بود.ملک المورخین با آن سوابق ممتد و خدمات زیاد که در مأموریتهای مختلف به دولت کرد تا آخر عمر سابقه خدمتش را مرتب نکرده و بدون حقوق بسر میبرد. آن مرحوم دارای ۹ اولاد ذکور و اناث بود .
گروه تاریخ