“آژنگ نیوز”: زندگی ساروتقی از صدراعظم های دوره صفویه بسیار پر فراز و نشیب بود.میرزا محمدتقی، فرزند میرزا هدایت‌الله تبریزی، همراه پدرش برای یافتن شغل از تبریز به قزوین آمد. پدرش در آنجا نانوا شد و محمدتقی را برای خدمت سربازی به اصفهان فرستاد. او در اصفهان به خدمت نظام درآمد، اما به‌دلیل همنشینی با دوستان ناباب از نظر اخلاقی دچار لغزش شد. با این حال، به سبب هوش و توانایی‌اش به منشی‌گری ذوالفقارخان، سردار شاه عباس و حاکم اردبیل، منصوب شد.
پس از مدتی، برای پیشرفت بیشتر، به محمدخان زیاداوغلی، حاکم قراباغ و گنجه، نزدیک شد و به وزارت او رسید. در جنگ میان شاه عباس اول و تهمورث‌خان والی گرجستان، محمدخان کشته شد و محمدتقی به‌خاطر شجاعتش مورد توجه شاه عباس قرار گرفت.
روزی جوانی گمشده در خانه محمدتقی پیدا شد و خانواده‌اش از او به شاه شکایت کردند. شاه که شوخ‌طبع بود، گفت او را اخته کنید. همین کار را کردند، اما بعدها با وساطت حاکم قراباغ، شاه توبه‌اش را پذیرفت و او را وزیر مازندران و گیلان کرد. در سال ۱۰۴۴ قمری، در دوران شاه صفی اول، به مقام وزارت اعظم رسید.
به‌دلیل موهای طلایی‌رنگش، شاه عباس او را «ساری‌تقی» یا «ساروتقی» (یعنی تقی زردمو) نامید که همین نام بعدها مشهور شد.
در دوران شاه صفی اول، پس از اعدام وزیر قبلی (میرزا طالنجان اعتمادالدوله)، ساروتقی به وزارت اعظم رسید و پس از مرگ شاه، با همکاری مادر شاه عباس دوم (آناخانم) اداره امور کشور را ادامه داد.
او در سال‌های نخست سلطنت شاه عباس دوم با قدرت و استقلال حکومت می‌کرد، اما در نهایت بر اثر دشمنی داودخان، حاکم گیلان، و توطئه جانی‌خان قورچی‌باشی، در خانه‌ای که خود ساخته بود به قتل رسید. شاه عباس دوم از مرگ وزیر محبوبش بسیار ناراحت شد و چند روز بعد دستور داد قاتلانش را تیرباران کنند.
از ساروتقی آثار ارزشمندی در اصفهان به‌جا مانده است، از جمله مسجد، بازار، کاروانسرا و کاخی باشکوه که بعدها ویران شد. او همچنین به دستور شاه صفی مأمور بازسازی گنبد و حرم حضرت علی(ع) در نجف شد و این کار را با ساخت نهر و توسعه حرم، طی سه سال به‌پایان رساند.
منبع: کتاب لطف‌الله هنرفر، گنجینه آثار تاریخی اصفهان، 1350:صص547-548 و کتاب شاه عباس دوم وزمان او، نویسنده احمد فاضل صفحه :171 و 172
گروه گزارش