“آژنگ نیوز”:جایزه نوبل به خاطر کشف «محافظان امنیتی» سیستم ایمنی اهدا شد.سه دانشمند به دلیل کشف چگونگی جلوگیری بدن از فعالیت سیستم ایمنی خود علیه خود، جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی سال ۲۰۲۵ را دریافت کردند.
شیمون ساکاگوچی از دانشگاه اوساکا در ژاپن، مری ای. برونکو از موسسه زیست‌شناسی سیستم و فرد رامسدل از سونوما بیوتراپیوتیکس، هر دو در ایالات متحده، سلول‌های تخصصی “محافظ امنیتی” را شناسایی کردند که سیستم ایمنی ما را کنترل می‌کنند. این اکتشافات برای درک چگونگی درمان و پیشگیری از بیماری‌های خودایمنی مهم بوده‌اند. این سه نفر مبلغ جایزه ۱۱ میلیون کرون سوئد (۸۷۰،۰۰۰ پوند) را به اشتراک خواهند گذاشت.
یک سیستم ایمنی مؤثر بسیار مهم است. این سیستم بافت‌ها را در حین رشد شکل می‌دهد و سلول‌های قدیمی و بقایای آنها را از بین می‌برد. همچنین ویروس‌ها، باکتری‌ها و قارچ‌های خطرناک را از بین می‌برد و ما را سالم نگه می‌دارد.
اما سیستم ایمنی با یک چالش ظریف روبرو است: باید هر روز به هزاران میکروب مهاجم مختلف حمله کند، که بسیاری از آنها به طرز چشمگیری شبیه سلول‌های خود ما تکامل یافته‌اند – با این حال هرگز نباید بافت خود را با دشمن اشتباه بگیرد.
پس سیستم ایمنی چگونه می‌داند به چه سلول‌هایی باید حمله کند و به کدام‌ها نباید حمله کند؟
این سوال دهه‌هاست که توسط ایمونولوژیست‌ها مورد مطالعه قرار گرفته است. اما کار پیشگامانه برندگان جایزه نوبل امسال بود که منجر به کشف سلول‌های ایمنی تخصصی – به نام سلول‌های T تنظیمی – شد که از حمله سلول‌های ایمنی به بدن خود ما جلوگیری می‌کنند و سیستم ایمنی را آنطور که باید فعال نگه می‌دارند.
برای دهه‌ها، ایمونولوژیست‌ها مطمئن نبودند که چرا برخی از سلول‌های ایمنی آنطور که باید عمل می‌کنند و چرا برخی دیگر سرکش می‌شوند و به بافت‌های خود بدن حمله می‌کنند. وقتی این اتفاق می‌افتد، می‌تواند منجر به بیماری‌های خودایمنی – مانند دیابت نوع 1، آرتریت روماتوئید و ام‌اس – شود.
برای مدت طولانی، دانشمندان معتقد بودند که تیموس – غده کوچکی در قفسه سینه – تنها مسئول تحمل ایمنی است. در ابتدا تصور می‌شد که سلول‌های ایمنی (به ویژه نوعی سلول به نام لنفوسیت T) که پروتئین‌های خود بدن را به شدت تشخیص می‌دهند، در اوایل زندگی در تیموس حذف می‌شوند. آن دسته از سلول‌های ایمنی که فقط واکنش‌پذیری خفیفی نشان می‌دادند، سپس برای گشت‌زنی در بدن به جریان خون آزاد می‌شدند.
اما کارهایی که در دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ توسط ساکاگوچی انجام شد، نشان داد که یک دسته تخصصی از سلول‌های T ایمنی وجود دارد که نقش مهمی در سرکوب پاسخ‌های ایمنی و جلوگیری از حمله سیستم ایمنی به بافت‌های بدن ایفا می‌کنند.
در اولین آزمایش ساکاگوچی، او با جراحی اندام تیموس را از موش‌های تازه متولد شده خارج کرد، سپس سلول‌های T را از موش‌های مشابه ژنتیکی به آنها تزریق کرد. او فرض کرد که موش‌ها سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند و سلول‌های T کمتری تولید می‌کنند.
در عوض، او کشف کرد که به نظر می‌رسد سلول‌های T وجود دارند که موش‌ها را از ابتلا به بیماری‌های خودایمنی محافظت می‌کنند.
در طول دهه بعد، ساکاگوچی تلاش کرد تا کشف کند که آیا انواع مختلفی از سلول‌های T وجود دارند که نقش‌های متفاوتی در پاسخ ایمنی ایفا می‌کنند یا خیر. در سال ۱۹۹۵، ساکاگوچی مقاله‌ای را منتشر کرد که جزئیات یک کلاس جدید از سلول‌های T به نام «سلول T تنظیمی» را شرح می‌داد. این مقاله نشان داد که سلول‌های T که نوع خاصی از پروتئین را روی سطح خود حمل می‌کنند، در واقع سلول‌های T مضر را حذف می‌کنند.
در ابتدا در بین دانشمندان در مورد وجود سلول‌های T تنظیمی شک و تردید وجود داشت. اما کار برانکوف و رامسدل که در دهه ۱۹۹۰ و اوایل دهه ۲۰۰۰ منتشر شد، نحوه عملکرد سلول‌های T تنظیمی را نشان داد.
تحقیقات برانکوف و رامسدل نشان داد که سلول‌های T تنظیمی با ترشح پروتئین‌های تضعیف‌کننده سیستم ایمنی یا با ارسال مستقیم سیگنال‌های ضد التهابی، از حمله سلول‌های ایمنی به بدن جلوگیری می‌کنند.
آنها همچنین پروتئین خاصی را کشف کردند که این سلول‌های T تنظیمی را شناسایی می‌کرد (به نام FoxP3). این بدان معناست که دانشمندان می‌توانند تشخیص دهند که یک سلول چه زمانی تنظیمی است و همچنین آنها را برای مطالعه جدا کنند.
این اکتشافات نشان داد که سلول‌های T تنظیمی (که به اختصار T-regs نیز نامیده می‌شوند) چقدر در تنظیم سایر سلول‌های ایمنی التهابی بدن مهم هستند.
کار برندگان نوبل امسال همچنین حوزه ایمونولوژی را به طور گسترده‌ای گسترش داده و فراتر از درک صرف فرآیند تحمل ایمنی رفته است.
کار آنها نشان داده است که ایمنی و التهاب به طور فعال تنظیم می‌شوند. این کار ایده‌های جدیدی را برای کنترل بیماری‌های التهابی، چه ناشی از عفونت، آلرژن‌ها، آلاینده‌های محیطی یا خودایمنی، ارائه داده است.
حتی ایده‌های جدیدی را برای جلوگیری از رد پیوند ارائه داده و راه‌های جدیدی را برای بهبود پاسخ‌های ایمنی به درمان‌های سرطان و واکسن‌ها گشوده است.
ترجمه:احسان
گروه گزارش