“آژنگ نیوز”:نشست ادبی- فرهنگی «شاهنامه و دنیای مجازی» برگزار شد.
گزارشی ازنشست ادبی- فرهنگی «شاهنامه و دنیای مجازی»،را مطالعه میکنید.این نشست در ساعت ۸:۳٠ صبح روز چهارشنبه، نهم مهرماه ۱۴٠۴ با سخنرانی محمدجعفر یاحقی و نعمت‌الله فاضلی، همکاری موسسهٔ خردسرای فردوسی و قطب علمی فردوسی و شاهنامه، با حضور محمد تقوی، رییس دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی، استادان، دانشجویان و علاقه‌مندان به زبان و ادبیات فارسی، در تالار کتابخانهٔ قطب علمی فردوسی و شاهنامه برگزار و بر اهمیت فضای مجازی بر ترویج فرهنگ شاهنامه و فردوسی تأکید شد.
دکتر یوسفی یک پدیده بود.
در آغاز این نشست، محمدجعفر یاحقی ابتدا به معرفی کتابخانهٔ قطب علمی فردوسی و شاهنامه پرداخت و دربارهٔ ویژگی‌های علمی و اخلاقی دکتر غلامحسین یوسفی سخن گفت.
یاحقی از دکتر یوسفی به عنوان یک پدیده نام برد که وجودش در دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی بسیار تأثیرگذار بوده است؛ چنانکه اگر امروز این دانشکده اسم و رسمی دارد، به خاطر وجود ایشان است.
وی سپس به فعالیت‌های ادبی- فرهنگی قطب علمی اشاره کرد و اینکه این کتابخانه همیشه محلی برای برگزاری نشست‌های ادبی مختلف بوده است و از دانشجویان خواست که قدر این کتابخانه را بدانند.
شاهنامه را جور دیگر باید دید.
یاحقی با بیان اینکه «چشم‌ها را باید شست» و «شاهنامه را جور دیگر باید دید»، به تأثیر فضای مجازی بر ترویج فرهنگ فردوسی و شاهنامه اشاره کرد. فضایی که نسل جدید با استفاده از فناوری‌های نوین، به حفظ و گسترش این میراث فرهنگی می‌پردازند.
وی این روند را نشان‌دهندهٔ تحولی عظیم در شناخت و ارتباط نسل امروز با ادبیات و فرهنگ ملی عنوان نمود که برای رسیدن به این هدف، باید بر ضرورت پژوهش‌های بیشتر و بهره‌گیری از رسانه‌های جدید تأکید شود تا این میراث غنی، حفظ و توسعه یابد.
در ادامه این نشست، نعمت‌الله فاضلی، جامعه‌شناس، انسان‌شناس و نویسنده، با بیان اینکه اکنون «فرم آگاهی» در زندگی امروز تغییر کرده است، دربارهٔ چگونگی تأثیر این شکل از آگاهی بر جوانب مختلف زندگی انسان سخن گفت و اشاره کرد که ادبیات نیز تحت تأثیر این آگاهی مجازی قرار گرفته است.
آگاهی مجازی و مسئله‌مند کردن شاهنامه
فاضلی در ادامه بیان کرد که جنس آگاهی نسل امروز از نوع آگاهی مجازی است، بنابراین پرسش‌های تازه‌ای برای این نسل پدید می‌آید. همین امر سبب می‌شود که ما همه چیز را متناسب با امروز، مسئله‌مند کنیم. شاهنامه نیز باید با توجه به همین فضای آگاهی مجازی، مسئله‌مند شود.
هر عصری، شاهنامه خودش را دارد.
این استاد دانشگاه با نقل این سخن که «هر عصری شاهنامه خود را دارد»، بیان کرد که در حقیقت، ایرانیان در هر عصری، شاهنامه خود را ابداع کرده‌اند، همچنان که ایرانیان دورهٔ ساسانی و پس از آن، شاهنامه خود را داشته‌اند؛ ابداعاتی که در بستر تاریخ، چرخش‌های گفتمانی و مسائل اجتماعی، سیاسی و فرهنگی اتفاق می‌افتد و امروز نیز شاهنامه خود را می‌طلبد.
چتر شاهنامه و لحظه‌های طوفانی
این جامعه‌شناس، در ادامه به حمایت‌گری شاهنامه در لحظه‌های بحرانی جامعه اشاره کرد و شاهنامه را کتابی دانست که همچون چتری در لحظات خاص؛ یعنی وقتی که طوفان یا باران سمی حوادث بر سر ملت‌ها فرود می‌آید، باز می‌شود تا هویت‌ها در زیر این چتر، مصون بماند.
شاهنامه، بزرگترین رسانه تاریخ فرهنگی
فاضلی، شاهنامه را به لحاظ تاریخی، یک رسانه دانست؛ رسانهٔ تاریخ فرهنگی، به معنای ایرانی. رسانه‌ای که می‌خواهد میانجی تاریخ پیش از ایران و پیش از اسلام و تاریخ اسطوره‌ای ایران باشد. رسانه‌ای که نه تنها پیام را منتقل کند، بلکه سازنده پیام ها نیز باشد. شاهنامه، دائماً پیام‌هایی را می‌آفریند و جهان فرهنگی و نمادین و تخیل اجتماعی ما را می‌سازد.
شاهنامه و خرد عملی در فضای مجازی
وی ادامه داد که همهٔ مردم، حتی کسانی که شاهنامه را نخوانده‌اند، با شاهنامه نسبتی دارند و فضای مجازی در حال گره‌زدن جنبش‌های سیاسی، اجتماعی با شاهنامه است.
فاضلی افزود، فضای مجازی، شکل تازه‌ای از شخصیت‌ها و داستان‌های شاهنامه را خلق می‌کند و به جای منطق آکادمیک، بر خرد عملی تأکید دارد؛ زیرا خرد عملی، «زندگی» را بازخوانی می‌کند و با منطق آکادمیک متفاوت است.
توجه به پویایی جنون‌آمیز
فاضلی در پایان سخنان خود با ذکر این نکته که چتر حمایتی شاهنامه بر سر تحولات کلان سیاسی، ایدئولوژیک و فرهنگی، همیشه «باز» است، اظهار داشت که باید به تحولات و تجربه‌های زیسته مردم، روابط فردی و گروهی و تأثیر فناوری و سرعت پویایی اجتماعی نیز در این مورد توجه شود.
وی «پویایی جنون آمیز» و سرعت تغییرات را سبب بیگانگی و اضطراب عنوان کرد که مدیریت آن نیازمند فهم عمیق و نوین از مفاهیمی همچون فرهنگ، هویت و تاریخ است.
گزارش: فاطمه محمدزاده(قطب علمی فردوسی و شاهنامه)
گروه گزارش