“آژنگ نیوز”: زمان آغاز فعالیت دبستان ایرانی در ترکیه به تاریخ ٢۴ صفر سال ۱۳۰۱ قمری باز میگردد.در این سال جمعی از خیر خواهان ونیک اندیشان ایرانی در استانبول مبادرت به تأسیس یک مدرسه ایرانی برای اطفال و خردسالان ایرانی مقیم استانبول نمودند و حاج رضا افشار خراسانی مؤسس این دبستان بوده است. این مدرسه تحت نظر انجمن خیریه ای که از افراد نیکخواه ایرانی تشکیل شده بود اداره میشد و از سال ۱۳۱۶ رسماً تحت نظر وزارت فرهنگ و دولت ایران قرار گرفت.
خیام پور مدیر دبستان دهه ۲۰ خورشیدی
وزارت فرهنگ برای اداره این دبستان صرف نظر از کارکنان ایرانی مقیم استانبول آقای خیام پور را که از جوانان تحصیلکرده و لیسانسیه دانش سرای عالی بود. به سمت ریاست این مدرسه انتخاب نموده و به استانبول فرستادند.بنابراین مدرسه تحت نظر و توجه ایشان بوضع آبرومندی اداره میشد. این مدرسه در سال ۱۳۲۳ د و کلاسه بودو در آن ۶۱ نفر دانش آموز پسرو دختر به زبان فارسی تحصیل میکردند .
برنامه تحصیلی این دبستان گذشته از مطالبی که در دبستانهای کشور تدریس میشد، شامل مطالبی که در دبستانهای ترکیه نیز تدریس میشد ؛نیز بود و این آمیختگی برنامه از آن نظر بود که دانش آموزان بتوانند در مدارس متوسطه استانبول وارد شده و تحصیلات خود را دنبال کنند.
این مدرسه اعلا دارای ساختمان ملکی بودکه آقای محمد شفیع عمیدالنجار امین که یکی از خانواده های اصیل و بزرگ ایرانی بوده و سر لشکر امین فرزند با شهامتشان هم در سال قبل در واقعه کردستان به شهادت رسید؛ هدیه نموده ولی متأسفانه ۱۰ سال بود هنوز ملکیت این دبستان به ثبت نرسیده ؛وسند رسمی از طرف مقامات صلاحیتدار ترکیه بنام تدریس زبان ترکی این مدرسه میباشد.
نمای عمومی دبستان ایرانی در استانبول دهه ۲۰
کارکنان دبستان متاسفانه گاه ۴ ماه به ۴ ماه ماهیانه دریافت نمیکردند و حتی اضافه حقوق اخیر یکه بعنوان کمک زمان جنگ به کارمندان دولت داده شد به کارمندان این دبستان داده نشده.
به قراریکه آقای خیام پور اظهار میداشتند وزارت فرهنک پرداخت آنرا به سال بعدی آنهم در صورتیکه بودجه داشته باشد محول نموده بود. کتب این دبستان هم مرتب نمیرسید.در این دبستان جز یک نقشه کوچک ایران برای استفاده دانش آموزان نقشه دیگری موجود نبود .
در سال ۱۳۲۳خورشیدی عکسی که از شاه در اتاق رئیس مدرسه نصب شده است متعلق به ۱۷ سال قبل بود. یعنی شاه فعلی در ۷ سالگی ! البته رعایت این نکات از فرایض است و وزارت فرهنگ بایداز فرایض پیروی کند .
وزارت فرهنگ باید امور این دبیرستان خارجی را که تنها مظهر ایران دوستی و آموزش و پرورش جوانان ایرانی مقیم استانبول میباشد مقدم بر سایر امور دانسته و ملیت ایرانی را در خارج حفظ نماند . فارغ التحصیل های این دبستان از سال ۱۳۰۸ تا ۱۳۲۳ خورشیدی؛ ١۴١ نفر بوده اند.
نشاط ناظم دبستان دهه ۲۰ خورشیدی
نکته قابل ذکر دیگر آنکه در زمان مرحوم احتشام السلطنه علامیر که سمت سفارت ایران را داشت یک ساختمان دیگر برای دبستان ایرانی خریداری نموده بود که بعد به مسکن رئیس و بعضی از آموز گاران دبستان تبدیل شد. متأسفانه برای مالکیت این ساختمان هم سند رسمی صادر نشده و بحال وقفه باقی ماند. قرار بود وزارت امور خارجه موضوع را جداً تعقیب نموده و این مسئله را از حال ابهام خارج سازد .
نویسنده:ابوالحسن احتشامی
گروه تاریخ