“آژنگ نیوز”:اولین تلاش برای جستجوی طلا در دوره قاجاریه به روایت احتشام السلطنه چنین بوده است:
به اصرار و تشویق و تأکید مظفرالدین شاه ؛نگارنده برای کشف و تحقیق و استخراج معدن طلا با آن جمعیت و مخارج گزاف رفتم از طهران خواستم که یک مهندس معدن بفرستند. البته مهندس معدن شناس واقعی و تحصیل کرده و تجربه آموخته. حالا هم(دوره احمد شاه قاجار) بعد از قریب چهل سال در ایران نیست چه رسد به آن وقت.
کره جواهر دوره قاجار
جوانی بیست و یکی دو ساله که قرابت با یکی از منشی های امین السلطان داشت و چندروزی در دارالفنون به درس مسیو و آیر Vovayer) فرانسوی معلم معدن شناسی نشسته بود. برای کمک به من فرستادند و فرمان کردند که سه هزار تومان ماهیانه دویست و پنجاه تومان شهریه به او بدهم نامش میرزا حسین خان بود و در کمال شجاعت عنوان «مهندس» را به دنبال اسم خویش می آورد و عجب اینکه در احکام و فرامین دیوانی هم وی را مهندس نوشته بودند.
وقتی مراتب و احکام شهریه میرزاحسین خان مهندس را به حضور شاه برای صحه برده بودند. دستخط شده بود. باید حقوق مهندس را فلانی تقدیم نماید و با اینکه چند روز بعد از شروع به جستجوی معدن طلا به علت نزول برف زیاد ادامه تحقیقات را به بهار موکول ساختم .معذالک شهریه آن بچه مهندس همچنان تحمیل به جیب خالی بنده بود.
از طهران مرحوم حاجی خازن الدوله پدرزنم محرمانه شرح مبسوطی به من نوشت که این کار برای تو خیلی محل تهمت است و بالاخره اسباب بدنامی تو خواهد شد. عقیده من اینست که داخل این مسئله خطیر نشوی دشمنان متهمت میسازند و هستی خود را هم بر بادخواهی داد و در عوض خدمت به مملکت خیانت خواهی کرد.
منبع:یادداشتهای احتشام السلطنه
گروه تاریخ