“آژنگ نیوز”:فرو پاشی یخهای قطب شمال در یک دوره تاریخی ۶۰ ساله به صورت مستند ثبت شده است.محققان دانشگاه کپنهاگ عکسهای هوایی چند دههای را پیدا کردهاند که به آنها کمک میکند تا فروپاشی یخهای قطب جنوب را بهتر درک کنند. این عکسها مجموعه دادههای بینظیری را ارائه میدهند که میتواند توانایی ما را در پیشبینی افزایش سطح دریا بهبود بخشد و بر نحوه برخورد ما با اقدامات اقلیمی تأثیر بگذارد. در 28 نوامبر 1966، یک پرواز آمریکایی از شبهجزیره قطب جنوب در جنوب جنوبیترین نقطه شیلی عبور کرد. این هواپیما برای نقشهبرداری از چشمانداز قطب جنوب آنجا بود. با استفاده از دوربینی که احتمالاً از نیروی دریایی ایالات متحده قرض گرفته شده بود، نقشه، تصاویری از یخفضای وردی، بخشی برجسته از شبهجزیره قطب جنوب غربی واقع در خلیج مارگریت، را ثبت کرد. زمانی، این یخفضا – که از چندین یخچال طبیعی تشکیل شده بود – مساحتی حدود ۲۲۰۰۰ کیلومتر مربع ) را پوشش میداد، اما از اواخر دهه ۱۹۸۰، شروع به عقبنشینی کرد.

عکسهای هوایی از منطقه پوشیده ازیخ وردی در سال ۱۹۶۶ (راست)، زمانی که هنوز سالم است، و ۲۰۲۲ (چپ)، زمانی که ناپدید شده است. یخپوش وردی در دهه ۲۰۰۰ کاملاً فرو ریخت. تصویر: مدس دومگارد
در اوایل دهه ۲۰۰۰، تقریباً به طور کامل از بین رفت و چند یخفضای کوچک و منفرد از خود به جا گذاشت. یکی از پیامدهای این از دست رفتن این بود که «درپوشی» که مقدار زیادی یخ یخچال طبیعی را در خود جای داده بود، جدا شد و به افزایش سطح دریا کمک کرد. خوشبختانه، یخزار وردی نسبتاً کوچک بود، بنابراین این افزایش تنها در مقیاس میلیمتر بوده است. با این حال، یخزارهای بیشتری در قطب جنوب وجود دارند که میتوانند به دلیل تغییرات اقلیمی فرو بریزند. تصور میشود که دو مورد خاص – رونه و راس – به اندازه کافی یخ در خود جای دادهاند تا سطح دریا را تا ۵ متر (۱۶ فوت) افزایش دهند. این یک حادثه دور از دسترس هم نخواهد بود.
ممکن است به نظر برسد که خیلی دور از دسترس است، اما اگر این دو یخزار ذوب شوند، افزایش سطح دریا در مکانهایی در نیمکره شمالی نیز احساس خواهد شد. اینجاست که عکس تازه کشف شده از یخزار وردی میتواند بسیار مفید باشد و اولین نقطه داده ارزشمند را در مطالعه فروپاشی این یخزار در سالهای بعدی نشان میدهد. تیم تحقیقاتی از این تصویر، در کنار آرشیو وسیعی از تصاویر هوایی قدیمی و مشاهدات ماهوارهای مدرن، برای نشان دادن فروپاشی یک قفسه یخی به عنوان یک فرآیند ثابت در طول یک دوره زمانی طولانی استفاده کردهاند. این امر بینش مهمی را ارائه میدهد که میتواند به بهبود درک ما از این ساختارهای یخی بزرگ و مکانیسمهای نابودی آنها کمک کند. علاوه بر این، میتوان از آن برای اطلاعرسانی به مدلهای کامپیوتری برای پیشبینی افزایش سطح دریا استفاده کرد، بنابراین میتوانیم نحوه سازگاری با تغییرات آب و هوایی را در اولویت قرار دهیم.
مدس دومگارد، نویسنده اصلی و فوق دکترا از گروه علوم زمین و مدیریت منابع طبیعی دانشگاه کپنهاگ، در بیانیهای گفت: “ما چندین نشانه از فروپاشی اولیه قفسه یخی را شناسایی کردهایم که انتظار داریم در سایر قفسههای یخی مشاهده شود، اما شاید مهمتر از آن، مجموعه دادهها نکات کلیدی زیادی را در اختیار ما قرار داده است که میتواند نشان دهد فروپاشی تا چه حد پیشرفته است.” این یک ابزار کاملاً جدید است که میتوانیم از آن برای بررسی واقعیت در قفسههای یخی که در معرض خطر فروپاشی هستند یا در حال فروپاشی هستند، استفاده کنیم.” عکسهای هوایی تاریخی با تکنیکی به نام فتوگرامتری «ساختار از حرکت» تجزیه و تحلیل شدند که به دانشمندان اجازه میدهد ضخامت یخ، ساختار سطح، وسعت و سرعت جریان آن را از دهه ۱۹۶۰ بازسازی کنند.
این چه چیزی به آنها میگفت؟ همیشه فرض بر این بود که یخزار وردی به دلیل جو گرمتر فرو ریخته است. در همان زمان، دانشمندان معتقد بودند که دریاچههای آب ذوب شده روی سطح یخ تشکیل شدهاند که به تجزیه آن کمک کرده است. اما تجزیه و تحلیل عکسها نشان میدهد که به نظر نمیرسد چنین بوده باشد. در عوض، تحقیقات جدید نشان میدهد که ذوب اصلی در زیر یخ، جایی که دریا و یخزار به هم میرسند، رخ داده است. دومگارد گفت: «یافتههای ما نشان میدهد که عامل اصلی فروپاشی وردی، افزایش دمای دریا است که باعث ذوب شدن زیر یخزار شناور شده است.» این تحقیق در حال حاضر تأثیر قابل توجهی بر درک ما از فروپاشی یخزار داشته است.
آندرس آنکر بیورک، نویسندهی این مطالعه و استادیار گروه علوم زمین و مدیریت منابع طبیعی، افزود: «نتیجهی اولیهی یافتههای ما این است که فروپاشی قفسهی یخی ممکن است کندتر از آن چیزی باشد که فکر میکردیم. این بدان معناست که بر اساس دانش حاصل از مطالعاتی مانند این، خطر توسعهی بسیار سریع افزایش شدید سطح دریا در قطب جنوب ناشی از ذوب شدن، کمی کمتر است.» اما این موضوع جنبهی دیگری نیز دارد. بیورک گفت: «این [مکان] از قبل یک ابرنفتکش بود که برای جلوگیری از ذوب شدن یخ در قطب جنوب نیاز به تغییر مسیر داشت، اما دادههای ما نشان میدهد که فرآیند فروپاشی حتی طولانیتر از آن چیزی است که قبلاً تصور میشد. و این فرآیند طولانیتر، معکوس کردن روند را پس از شروع، دشوارتر میکند. این یک سیگنال واضح برای اولویتبندی توقف انتشار گازهای گلخانهای در حال حاضر به جای زمانی در آینده است.»
گروه گزارش