“آژنگ نیوز”:تکیه منوچهر خان دربازار تهران یکی از مراکز گردهمایی مردم در قدیم بود.تا اوایل دهه ۴۰ خورشیدی ، اگر گذارتان به خیابان بوذرجمهری می افتاد و از مقابل سبزه میدان بموازات بازار کفاشها ارسی دوزها به پائین میرفتید، به کوچه ای میرسیدید که آنجا را گذر منوچهر خان می – گفتند و نیز تکیه ای هم در این گذر بود که آنهم بنام تکیه منوچهر خان نامیده میشد.
اما برای اینکه بدانیم چرا و به چه علت این گذر تکیه ، در حال حاضر از گذر فقط یک چهار طاقی باقی مانده و تکیه هم ، به پارکینگ تبدیل شده است بنام منوچهر خان معروف است، باید به چند سال عقب تر و به دوره قاجار برگردیم، یعنی به زمانی که محمد شاه بگرجستان لشکر کشیده بود :
منوچهرخان یکی از شاهزادگان بود و موقعی که محمد شاه به آنجا لشکر کشید ، عده ای از امراء و شاهزادگان گرجی را اسیر کرد و به تهران آورد . که از آنجمله منوچهر خان و برادرش میرزا گرگین خان بودند . این دو برادر بزودی اسلام آوردند و از رجال معروف ایران شدند .
محمد شاه قاجار
به قسمی که منوچهرخان به لقب معتمدالدوله» مفتخر شد و حکومت اصفهان بوی واگذار گردید معتمدالدوله ، تا اوایل سلطنت محمد شاه حکمران اصفهان بود .
در آن موقع حاج میرزا آغاسی صدر اعظم وقت بود و چون نمی خواست اشخاص باشان و شوکت مصدر کار باشند با معتمدالدوله بر سر مخالفت افتاد و او را از حکومت معزول کرد .
منوچهرخان در زمان حیات مدتی هم پیشخدمت خاص فتحعلی شاه بود، ولی بقدری در نزد پادشاه تقرب داشت که هر وقت شاه او را احضار میکرد، باو اجازه جلوس میداد و گاهی هم موقع قلیان کشیدن شاه به معتمدالدوله قلیان تعارف میکرد، البته این امر در آن روزگار افتخار بزرگی محسوب میشد، که شخصی در کشیدن قلیان با پادشاه سهیم شود.
خاطرات گذشته
باری منوچهر خان، در همان ایام جوانی بدست محمد شاه مقطوع النسل شده بود و طبعا اولادی نداشت و چون پس از اسلام آوردن اخلاص فوق العاده ای به خاندان نبوت خصوصاً به حضرت سید الشهداء (ع) پیدا کرده بود.
تکیه بزرگی ساخت که همه ساله در ماه های محرم و صفر مجالس سوگواری در آن برپا میشد . و وصیت کرده بود که پس از مرگش مخارج تعزیه داری را از کرایه دکاکین گذر تامین کنند.
منوچهرخان . پس از مرگ در شهر قم بخاک سپرده شد و مقبره او در صحن کهنه حضرت معصومه قرار دارد.
درباره گذر و تکیه منوچهر خان در سال ۱۳۴۷ خورشیدی با آقای حاج محمد اسمعیل سلیمانی که متجاوز از نود سال از سنش میگذشت و در حدود هفتاد و پنج سال داشت و در کوچه مجاور گذر منوچهر خان سکونت میکرد گفتگویی انجام گرفته بود او در این گفتگو خاطرات جالب و شیرینی از این گذر و کوچه ارایه داشته بود که بسیار شنیدنی و خواندنی است:
آقای سلیمانی تعریف میکند که. تا چند سال قبل ، بهترین و بزرگترین روضه خوانی بازار در این تکیه برپا میشد و بقدری جمعیت زیاد بود که راه عبور و مرور در گذر و کوچه های اطراف بند می آمد .
مردم عقیده داشتندچون این تکیه بدست یک خارجی اسلام آورده بنا شده است بنابراین شرکت در مجلس عزاداری آن اجر و قرب بیشتری دارد.
کم کم این عزاداری و روضه خوانی تقلیل پیدا کرد و چون تکیه و گذر وقف بود واقفان برگزاری مجالس عزاداری را بجاهای دیگر انتقال دادند و تکیه بتدریج قرب و منزلت خود را از دست داد و روبویرانی گذارد تا اینکه در چند سال ۱۳۴۵ تعمیری در آن بعمل آمد و به پارکینگ تبدیل شد و بنا بگفته ای هنوز از کرایه همین توقفگاه مجالس عزا داری خاص آل عبا در جاهای دیگر در دهه ۵۰ خورشیدی برگزار میشد.
اما گذر منوچهرخان که روزگاری محل آمد و رفت رجال و بزرگان ایران و تهران بود آهسته آهسته روبویرانی نهادوپس از چندی خانه های مجلل و نوساز جای آن گذر پر ابهت را گرفت و در اواخر دهه ۵۰ خورشیدی بجز یک چهار طاقی که در نوع خود بی نظیر و جالب بود چیز دیگری باقی نماند. آقای سلیمانی میگفت : خوب است مقامات مسئول که از بناها و یادگارهای قدیمی نگهداری و حفاظت میکنند سری هم به این گذر زده و برای نگاهداری این چهار طاقی که از آثار ارزنده است اقدام کنند.البته این اتفاق رخ نداد و امروزه اثری از این محل تاریخی نیست.
گروه تاریخ