“آژنگ نیوز”: مشکل تفاوت قیمت ارزخارجی و پول ایرانی قدیمی است.صحاف باشی که امروز بعد از ظهر وارد نیویارک شدیم. از دهنه‌ای که کشتی وارد میشود دو قلعه خیلی محکم دو طرف دهنه بنا نموده‌اند. هم‌چنین هیکل آدمی را از چدن ریخته‌اند وسط آن تنگه نصب نموده‌اند که یکدستش را بلند نموده است.
در تمام خیابانها گاری الکتریک حرکت می کند. اینجا از هر نقطه بهر نقطه که شخص با این گاریها برود اعم از اینکه پنج فرسخ یا چند قدم باشد نرخش مطابق نیم قران ایران است. فقط چیزیکه در این شهر ارزانست همین یکیست. قران لندن یکی دو قران و نیم ایرانست و قران اینجا یازده قران ایرانست.
در تمام خیابانها ستون آهنی زده و روی آنها پل بسته‌اند. متصل گاری آتشی از بالا و گاری الکتریک از زیر آن حرکت می‌کند و متصل مردم در حرکتند. گاری آتشی که از بالای شهر می گذرد و گاری الکتریک زمینی بخط مستقیم در خیابانها حرکت می نماید. باغ عمومی بسیار بزرگی دارد که در دامنه کوه واقع است خیلی زحمت کشیده‌اند تا این جنگل و کوه را باغ ساخته‌اند.
می گویند پنجاه میلیون تومان مخارج این باغ شده است در حقیقت یک کوه را باغ ساخته‌اند. این همه پول خرج کرده‌اند برای حسن تقی جعفر رضا که عصرها بروند گردش نمایند. در این میهمان‌خانه که من هستم اطاق نمرهٔ ۵۶۴ است. در هر اطاقی طناب محکمی موجود و نوشته‌اند اگر عمارت آتش بگیرد طناب را گرفته بخیابان سرازیر شوید. اکثر عمارات بلندش پله آهنی دارد بخیابان معلوم میشود خیلی زود آتش میگیرد.
اطاق کوچکی را اجاره کرده‌ام. شبی یک قران پول اینجا که یازده قران ایران باشد. این مملکت گرانی نیست پول ماها گداست. چهار به غروب رسیدم تا مغرب چهار قران اینجا مخارج لازم شد که مساوی با چهار تومان و نیم پول ایرانست. مثل فلان پینه‌دوز دهات پست که بطهران بیاید و در مهمان‌خانه پرسو منزل نماید حال ایرانی کم‌پول در این جاها همین است. چنان چه در لندن یکی از ایرانیها که در مهمان خانه منزل داشت و مطلع از قیمت و نرخ نبوده و بعد از پانزده روز صورت حساب میهماندار یکصد و پنجاه تومان ایران شده بود.
ایرانی که پنج تومانش یکتومان محل دیگری است چگونه تواند زیست نماید.
مأخذ: صحافباشی تهرانی، ابراهیم. سفرنامۀ ابراهیم صحافباشی تهرانی. به اهتمام محمد مشیری. تهران: شرکت مؤلفان و مترجمان ایران. سال ۱۳۵۷
گروه تاریخ