“آژنگ نیوز”: پیشینه تاسیس وزارت امورخارجه در دوره قاجار به دوران فتحعلی شاه قاجار باز میگردد.دوره جدید – روابط سیاسی ایران با دول خارجه در اعزام نمایندگان مختار مقیم دربارهای خارجه در نیمه دوم قرن۱۳ هجری تقریبا آغاز می گردد که نمایندگان مختاری از طرف دول برای اقامت در دربار ایران فرستاده شده و دولت ایران هم متدرجا و بر حسب لزوم وزراء مختاری برای اقامت بدربارهای دول اعزام نموده است.
چون از این پس تعداد نمایندگان و سفرای خارجی در ایران روز بروز افزون تر شده و از شماره نمایندگان اعزامی ایران بخارجه نیز افزوده میشود ناگزیر برای رسیدگی به امور نمایندگان داخلی و خارجی و تمرکز کار آنها در یکجا مرجع مخصوصی لازم میگردد.
فتح علی شاه قاجار
بنا بر این در سال۱۳۲۴ هجری فتحعلی شاه رسیدگی بدین امور را به میرزارضا قلی خان والی منشی الممالک که وزیر داخله هم بوده است محول نمود.
ولی بعد از آن بواسطه، تراکم کار و ازدیاد روابط محتاج به اداره مخصوص مستقلی میگردند که بطور جداگانه و مستقلااین امور رااداره نماید و این اداره را بنام انتظام مهام خارجه موسوم نموده و رسما میرزا عبدالوهاب خان نشاط ملقب به معتمد الدوله را در سنه ١٢٣۶ باین امر منصوب میدارند که تا سیس وزارت امور خارجه را میتوان از این تاریخ محسوب داشت .
پس از او این اداره مبدل به وزارت شده و میرزا ابوالحسن خان شیرازی معروف به ایلچی در سنه ۱۲۴۰ بسمت وزیر دول خارجه منصوب و بعد از میرزا مسعود و میرزا محمد علی خان شیرازی وزیردول خارجه معین میکردند. در اوائل سلطنت ناصر الدین شاه میرزا تقی خان امیر کبیر میرزا سعید خان مؤامن الملک را به سال۱۱۹۹ باین سمت معین میدارد که در زمان آن مرحوم ؛تشکیلات جدید به وزارت امور خارجه داده شده که تا آخر دوره حکومت قاجاریه؛ برقرار بوده است و پس از میرزا سعید خان تا پس از جنگ دوم جهانی(سال ۱۳۲۵خورشیدی) ۲۷ نفر به سمت وزیر امور خارجه منصوب گردیدند که بعضی از ایشان چندین بار زمام وزارت امور خارجه ایران را بدست گرفته بودند.
گروه تاریخ