“آژنگ نیوز”:گروه بندی مالکان در دوره های پیشین مجلس شورای ملی نمایشگر طیف بندی نمایندگان به شیوه خاص زمان خود بود. نماینده مجلس دکتر موسی جوان در جلد چهارم کتاب مبانی حقوق تألیف خود به نکاتی اشاره کرده که نقل می شود:نامبرده نقل میشود.
در مدت هشت سال نمایندگی خود در مجلس شورای ملی احساس میکردم که جریان کار در مجلس از روی نسق و ترتیب مخصوص انجام میگیرد و در این نسق و ترتیب نیز اشخاص معلوم و معینی از نمایندگان فعالیت دارند و این اشخاص اغلب از جرگه مالکان بزرگ و یا نماینده مالکان هستند و تصور نمیکردم در این امر نقشه یی در کار باشد و یا از مالکان مزبور در خارج مجلس جمعیتی تشکیل شده باشد و با آن جمعیت رابطه و تماس داشته باشند اما نگارنده پس از مخالفت با پیمان سه جانبه در داخل و خارج مجلس شهرت پیدا کردم و در همه جشنواره ها و مجالس عمومی دعوت میشدم بازیگران مجلس مایل شدند با نگارنده رابطه برقرار سازند مرحوم محسن صدر الاشراف ، که از زمان وزارت ایشان در دادگستری آشنائی و دوستی داشتم و مردی با فراست و عاقل و با متانت و صاحب چند قریه در محلات بود با نگارنده در یکی از اطاقهای مجلس بصحبت پرداخت و اظهار داشت که با بعضی از دوستان جلسه ای دارند و تعداد آنان از بیست تجاوز نمی کند و در مسائل سیاسی مشورت مینمایند اگر مایل باشم در این جمعیت واردشوم. پاسخ دادم ممکن است بعضی از افراد جمعیت با سلیقه من ناجور باشند .
مالکان بزرک و فئودالهای طهران در جمعیت مرحوم احمد قوام وارد بودند و تعداد آنان به بیست میرسید ، مالکان عمده اراک در این جلسه حاضر میشدند ….
مالکان بزرک فارس در خارج مجلس نیز با احمد قوام رابطه داشتند ، آقای مهدی نمازی و معدل در این امر فعالیت میکردند ، نمازی گرچه خود ازمرحوم صدر چند نفر را معرفی کرد از آن جمله دو نفر از وزیران بود و هم چنین نام علی اصغر حکمت را بمیان آورد . من از قبول عضویت معذرت خواستم و اظهار داشتم که به آقای حکمت عقیده ندارم ، صدر سکوت کرد و از هم جدا شدیم . مالکان بزرگ آذربایجان و زنجان در منزل امیر نصرت اسکندری تشکیل جلسه میدادند و تعداد آنان به بیست میرسید و در وزارت کشور راجع به امور آذربایجان طرف شور و مشورت قرار میگرفتند.
بر طبق صلاحدید این مالکان بود که آوارگان آذربایجان را در زمستان سال ۱۳۲۸ خورشیدی از ورود بشهرها بوسیله کامیونهای دولتی ببهانه شغل و کار از شهر خارج نمودند و در بیابان کرج رها ساختند و موجبات بدبختی و کشتار دسته جمعی آنان را از بیماری و سرما فراهم آوردند.
امیر نصرت در سراب و اردبیل چند قریه را مالک بود و در این املاک ببدرفتاری بازارعان شهرت داشت.از سخنان اوست که میگفت: مدت یازده دوره در مجلس شورای ملی سمت نمایندگی داشته ام و در این مدت یک کلمه پشت تریبون صحبت نکرده ام . بازرگانان بود اما بعلت ثروت فراوان در اکثر فراکسیونهای مجلس و جمعیتهای خارج از مجلس نفوذ داشت و این ثروت را از دوستی و ارتباط با آقای عباسقلی گلشائیان وزیر دارائی وقت از چهار قرارداد از وزارت دارایی بدست آورده بود. یکی قرارداد انحصار صدور کتیرای ایران بخارج کشور.
دوم – قرار داد فروش محصول تریاک ایران در خارج کشور .
سوم – قرار داد اجازه تبدیل قیمت حاصل از فروش تریاک به چایی .
چهارم – قرارداد معافیت چایی های مزبور از حقوق گمرکی.
این بود شرح مختصر از جمعیتهای متعدد فئودال ها و مالکان بزرگ ایران در طهران .. و همین جمعیت ها بودند ….. که . . . . . یک عده روحانیان درجه دوم را از شهرستانها انتخاب و بمجلس شوری فرستادند و عده دیگر از مالکان بزرگ مانند جمال امامی را بر سر کار آوردند و بوسائل گوناگون از پیشرفت اصلاحات در شئون اجتماعی و فرهنگی جلوگیری می کردند.
گروه تاریخ