“آژنگ نیوز”: عصر ساسانیان را باید دوره برتری کامل ایرانیان بر آبراههای سه گانه خلیج فارس، دریای سرخ و اقیانوس هند دانسته، ایرانیان از قرن اول میلادی با بادهای موسمی اقیانوس هند آشنا شدند و مسافرت به آن نواحی را آغاز کردند. اردشیر اول، بنیان گذار سلسله ساسانی، قدرت خود را پس از یک دوره کشمکش با حکام محلی کرانه های خلیج فارس به تثبیت رسانید . بنا به روایت کارنامه اردشیر پاپکان، پادشاه ساسانی در لشکر کشی خود علیه هفتان پخت از کمک نیروهای نظامی تازیکان و مزنیکان – مزون نام قدیمی عمان – بهره مند بوده است.
اردشیر پس از تثبیت قدرت خود در نواحی ساحلی خلیج فارس به بازسازی و احداث شهرهای کرانه ای اقدام کرد و برای حفظ کنترل کامل خود بر تجارت دریایی، شهر فیروزآباد را در مسیر پس کرانهای سیراف بنیان نهاد.حمزه اصفهانی نام ده شهر را ذکر کرده است که به دستور اردشیر اول ساخته شده اند، که از میان آنها شش شهر ساحلی به چشم می خورد. این شهرها عبارتند از به اردشیر در کرانه رودخانه دجله، بهمن اردشیر بر کناره دجله العورا، انشا اردشیر برکناره دجیل، رامهرمز اردشیر بر کرانه رودخانه کارون، رمز اردشیر بر کرانه رود کارون و بتن اردشیر در جزیره بحرین، این اقدام اردشیر نشان از اهمیت تجارت دریایی خلیج فارس در اواخر عهد اشکانی دارد و مبین این امر است که نواحی ساحلی این آبراه مهم در قرن ۳م رونق فراوانی داشته است.
تسلط بر جزایر خلیج فارس
اینکه در کارنامه اردشیر پاپکان از همراهی سپاهیان سند و مکران با حاکم محلی به نام هفتان بخت یا هفتواد یاد شده است، دلیل دیگری بر توسعه قدرت پارسیان در سواحل خلیج فارس و اقیانوس هند است. آمین مارسلین (۳۳۰ تا ۳۹۰ میلادی) درباره وضعیت بنادر و جزایر خلیج فارس مینویسد: این دریا دارای جزایر فراوان و از حیث ایاب و ذهاب دارای سفاین معتبر و مهم است. تعداد بلاد و قصبات واقعه در ساحل آن به قدری است که گویی به هم پیوسته اند. در کنار دریا تجارت و معاملات کاملا رواج دارد.
یافته های باستان شناسی در سواحل خلیج فارس ظهور شهرهای جدید در اوایل دوره ساسانی را تأیید می کند. در متون ادبی و دینی ساسانیان دریانوردی امری نکوهیده و پسندیده محسوب می شد. در آیین زرتشتیان دهمین روز هر ماه آبان نامیده می شد که برای سفر دریا، آبیاری و حفر قنوات، پاک کردن آب چاهها و غرس درختان مبارک و میمون بود. اینکه نوروز دریایی ملاحان کنونی ساحل خلیج فارس از دهم امرداد شروع می شود، احتمالا برگرفته از آیین های زرتشتی است که دهمین روز هر ماه را آبان می نامیدند.
بر طبق کارنامه اردشیر پاپکان، هنگامی که پادشاه ساسانی به کناره دریا رسید، یزدان را سپاس گفت و آن مکان را «بخت اردشیر» نامید و فرمان داد که آتش مقدس بهرام در ساحل دریا بر تخت شده و فروزان بماند. با اقدامات اردشیر اول امنیت لازم برای تجارت دریایی در خلیج فارس و سواحل اقیانوس هند به وجود آمد و این سیاست پس از او نیز توسط جانشینان او ادامه یافت.
گروه تاریخ