۹ تیر ۱۳۰۹؛ ۹۰ سال پیش در چنین روزی همایون خرم در بوشهر زاده شد. پدر همایون خرم کارمند شرکت نفت و مادرش شیفته موسیقی بود: «مادرم آنقدر به دستگاه‌های موسیقی علاقه داشت که نام مرا همایون گذاشت».
هفت ساله بود که نی‌لبک می‌زد: «روی کُنده‌هایی که برای پخت و پز استفاده می‌کردند سیم می‌کشیدم و صداهایی از آنها درمی‌آوردم تا اینکه مادرم یک ویلن عروسکی برایم خرید و با همان ساز چند آهنگ زدم. ۱۲ سالم بود که شاگرد استاد صبا شدم و ۱۵ سال داشتم که خود ایشان مرا برای تکنوازی به رادیو تهران فرستاد و من هم اولین تکنوازی را به خاطر مادرم در دستگاه همایون زدم».
۱۸ ساله بود که نخستین آهنگش “پیش‌درآمد شور” را ساخت و از آن پس بیش از ۳۰۰ آهنگ بر روی ترانه‌های تورج نگهبان، رحیم معینی کرمانشاهی، بیژن ترقی و ترانه‌سرایان بنام دیگر ساخت.
شاعر بلندآوازه سایه نخستین ترانه‌اش “سرگشته” یا “تو ای پری کجایی” را بر روی آهنگی از او در دستگاه همایون سروده است.
۲۵ ساله بود که رشته مهندسی برق را در دانشگاه تهران به پایان رساند: «شیفته رشته و کارم بودم. می‌خواستم تا دکترا ادامه بدهم. در تأسیسات برق بانک ملی کار می‌کردم و فعالیت در رادیو را رها کرده بودم اما هر وقت از کار خیلی خسته می‌شدم، موسیقی نجاتم می‌داد. ».
۲۷ ساله بود که به دعوت محمدعلی خادم میثاق رهبر ارکستر رادیو، ارکستر تازه‌ای تشکیل داد و تا وقوع انقلاب ۵۷، پیوسته در برنامه‌های گوناگون تکنوازی می‌کرد و آهنگ ارائه می‌داد.
ویژگی آهنگسازی او گسترش و افزایش یک گوشه کوتاه ردیف موسیقی به یک آهنگ و اثر کامل است.
“رسوای زمانه” ترانه بهادر یگانه را در گوشه “مخالف سه‌گاه” ساخته است. این ترانه با چنان اقبالی روبرو شد که شهرت سراینده و خواننده‌اش را وامدار آهنگ آن می‌دانند.
آهنگ ترانه “اشک من هویدا شد” سروده بیژن ترقی را هم در گوشه “بیداد” ساخته است.
او پس از انقلاب از پا ننشست و خصوصی با همکاری جلیل شهناز نوازنده بنام تار، ۱۲ ساعت دونوازی در ۱۲ دستگاه و مایه موسیقی ضبط کرد.
در کتاب خاطراتش “غوغای ستارگان” صمیمی و خودمانی درباره پدید آمدن آهنگ‌هایش “که گاه برای خشنود کردن سرایندگان همکار” بوده، بسیار سخن گفته است.
همایون خرم در سال ۱۳۹۱ در ۸۲ سالگی در تهران درگذشت.
گروه تاریخ